فاشیا چیست؟ | تشخیص، علل، علائم و روشهای درمان فاشیا پلانتار

فاشیا چیست؟

فاشیا یک نوع پوشش اندامی محسوب می شود که تمام استخوان ها و عضلات بدن انسان را در بر گرفته است. فاشیا از بافت های سفت و محکم تشکیل شده است. این بافت ها بسیار انعطاف پذیر می باشند. اگر این بافت فاشیا را در زیر میکروسکوپ مشاهده نماییم به صورت تور نازکی کل اندام انسان را پوشش داده است. فاشیا تمامی اندام بدن انسان را با هم مرتبط کرده است. این بافت ها چون بسیار نرم و نازک می باشند، امکان دارد دچار آسیب دیدگی و یا چسبندگی شوند. اگر فاشیا با مشکل جدی مواجه شود، امکان دارد تمام حرکات و عملکرد بدن را مختل کند.
وظیفه اصلی فاشیا این است که نیرو را در تمام بدن منتقل می کند. یک فرد سالم باید دارای انعطاف پذیری عالی باشد و بتواند تمام حرکت ها را به راحتی و بدون هیچ گونه محدودیتی انجام بدهد. در بعضی از مواقع ممکن است فاشیا دچار آسیب شود. به طور مثال اگر به فاشیا ضربه وارد شود یا اینکه فرد از جایی سقوط کند یا مورد جراحی قرار بگیرد، تمام این موارد در فاشیا اختلال به وجود می آورد. هنگامی که این آسیب دیدگی زیاد باشد، دامنه حرکتی مفصل انسان محدود و یا کاهش پیدا می کند.

آناتومی فاشیا پلانتار

فاشیا پلانتار دارای یک بافت بسیار مستحکم و قوی می باشد که این بافت کل کف پای انسان را از انگشت تا پاشنه را در بر گرفته است. وظیفه اصلی فاشیا پلانتار در کف پا این است که بتواند قوس کف پا را کاملا محافظت کند و هنگامی که راه می روید بتواند راه رفتن فرد را حمایت کند. به این صورت که وقتی انسان در حال راه رفتن تند، دویدن و یا پریدن می باشد، قوس کف پا که توسط فاشیا پلانتار محافظت می شود، تمام فشار هایی که بر کف پا وارد می شود را جذب می کند.

علائم فاشیا پلانتار

1. یکی از مهم ترین علائم فاشیا پلانتار، احساس درد در کف پاشنه پا و در ناحیه میانی کف پا می باشد که در بیشتر مواقع یک پا را درگیر می کند. ولی گاهی پیش می آید که هر دو پا مبتلا به این بیماری می شوند.
2. هنگامی که افراد به این بیماری مبتلا می شوند، ممکن است در بعضی از مواقع دارای دردهای شدید و گاهی دردهای خفیف شوند که این دردها ممکن است با گذر زمان روز به روز افزایش پیدا کند. امکان دارد بعضی از بیمار ها ناگهان دچار سوزش یا تیر کشیدن در کف پای خود شوند.
3. وقتی که افراد به این عارضه مبتلا می ‌شوند، امکان دارد این درد در هنگام صبح بیشتر خود را نشان دهد و همچنین در مواقعی که فرد در حالت نشستن و یا دراز کشیدن طولانی قرار گرفته است، بعد از این که می خواهد دوباره راه برود این دردها را شدیدتر حس می کند و یا زمانی که از پله ها در حال بالا رفتن می باشد.
4. در بعضی از مواقع ممکن است هنگام خم شدن فشار بیشتری به پای بیمار وارد شود.
5. در بیماری فاشیا امکان دارد از درد شدید بیمار دچار لنگیدن شود.

تشخیص فاشیا پلانتار

پزشک برای این که بتواند تشخیص درستی انجام دهد، ابتدا بیمار را یک معاینه فیزیکی کلی می کند. در هنگام معاینه پزشک از بیمار می خواهد تا پای خود را خم نگه دارد و بعد از آن کف پای بیمار را معاینه می کند. پزشک کف پای بیمار را فشار می دهد تا بتواند تاثیر درد را در قسمت های مختلف کف پا ارزیابی کند و اگر بیمار دارای علائمی مثل تورم یا قرمزی باشد، در این معاینه کاملاً قابل رویت می شود. همچنین پزشک برای اینکه از سلامت عصب ها و کشش عضلات آگاه باشد، شاخصه هایی مثل حس لامسه و بینایی، تعادل، هماهنگی، رفلاکس و انقباضات خفیف عضلانی را با دقت بررسی می کند. بعد از این که معاینه بیمار انجام شد، پزشک از بیمار می خواهد حتما عکس برداری با اشعه ایکس را برای تشخیص دقیق تر، انجام دهد.

علل التهاب فاشیاپلانتار

1. ورزش

   یکی از علت هایی که باعث التهاب فاشیا پلانتار می شود، ورزش های سنگین و پرشی می باشد. این گونه ورزش ها به کف پا فشار زیادی وارد می کند که این باعث التهاب فاشیا پلانتار می شود. چند نمونه از ورزش هایی که باعث آسیب به فاشیا می ‌شوند را برای شما ذکر می کنیم. مثل دو، والیبال، ژیمناستیک و دو با مانع.

2. عضلات ضعیف

   در بعضی از مواقع امکان دارد عضلات کف پا ضعیف شوند و این عضلات به دلیل اتصال به تاندون ها، باعث ایجاد فشار بیشتر به تاندون ها می شوند.

3. دویدن

   ورزشکارانی که در طول روز دویدن های طولانی را انجام می دهند، احتمال پارگی و یا التهاب فاشیا پلانتار در آن ها زیاد می باشد. هنگامی که یک ورزشکار در طول روز به صورت طولانی مدت قدم بر می دارد، فاشیا ممکن است چندین هزار بار دچار کشیدگی و انقباض شود و در نتیجه این فشارهای زیاد باعث التهاب فاشیا پلانتار می شود.

4. ایستادن یا پیاده روی طولانی

   بعضی از افراد به خاطر شغلی که دارند ممکن است در طول روز بسیار پیاده روی کنند و یا اینکه مجبور هستند برای زمان طولانی بر روی پاهای خود بایستند. ایستادن ها و پیاده روی های طولانی باعث التهاب فاشیا می شود.

5. اضافه وزن

   داشتن ظاهر و وزن مناسب باعث می شود سیستم بدن همیشه منظم و دقیق کار کند. در بعضی از مواقع پیش می ‌آید که افراد دچار اضافه وزن می شوند. داشتن وزن زیاد باعث می شود به کف پا فشار های شدیدی وارد شود که همین عوامل باعث می شود فاشیا دچار التهاب شود.

6. مشکلات تاندون آشیل

   زمانی پیش می آید که فرد دچار کشیدگی تاندون آشیل و یا پارگی تاندون آشیل شده باشد که این بیماری باعث می شود فرد دامنه حرکتی مچ پای خود را از دست بدهد و دیگر انعطاف قبلی پای خود را نداشته باشد. همین آسیب دیدگی باعث می شود فاشیا دچار التهاب شدیدی شود.

7. استفاده از کفش های نامناسب

   بعضی از کفش ها به هیچ عنوان برای پا مناسب نمی باشند. کفش های پاشنه بلند و بدون لژ، نمی‌ توانند از قوس کف پا محافظت کنند. همین عوامل باعث می ‌شود آسیب شدیدی به تاندون های کف پا وارد شود.

فیلم آشنایی با فاشیا

پادکست فاشیا

نکروز فاشیا

• فاشیا نکروز عفونت پیشرونده بافت فاشیا می باشد.
• از اثرات ثانویه این حالت، نکروز بافت های زیر پوستی می باشد.
• سرعت یشرفت این بیماری بسته به ضخامت لایه های زیر پوستی دارد.
• علائم آن شامل قرمز و یا بنفش شدن پوست ناحیه، درد شدید، تب و حالت تهوع می باشد.
• این اختلال بیشتر اندام ها و شکم را درگیر می کند.
• معمولا عفونت از طریق یک زخم کوچک وارد بدن می شوند.
• عوامل مستعد کننده می تواند سیستم ایمنی ضعیف در افرادی که دیابت،سرطان و یا چاقی بیش از حد دارند، اعتیاد به الکل، معتادان تزریقی و بیماری های عروق محیطی باشند.
• درمان های مختلفی برای این بیماری وجود دارد که شامل دارو درمانی (آنتی بیوتیک ها) و جراحی و برداشتن بافت عفونی می باشد.

فاشیوتومی

• فاشیاتومی جراحی می باشد که در آن بافت فاشیا برای کاهش تنش یا فشار در درمان اختلالاتی که خون رسانی مختل شده است، مورد استفاده قرار می گیرد. معمولا در اختلالاتی همانند سندرم کمپارتمان که اندام دچار اختلالات خون رسانی شدید می شود، این جراحی انجام می شود تا از نکروز بافتی جلوگیری به عمل آید.
• فاشیاتومی معمولا در مواردی همانند آسیب های ضربه ای شدید همانند تصادفات رانندگی، سوختگی های شدید، افرادی که وزن بسیار بالایی دارند و ورزشکارانی که به صورت مداوم دچار آسیب های شدید می شوند ممکن است انجام شود.
• در صورتی که این جراحی برای بیمار انجام نشود، می تواند عوارضی همچون آسیب دائمی اعصاب و عروق ناحیه و در موارد شدید تر منجر به قطع عضو گردد.
• از عوارض جراحی فاشیاتومی ایجاد اسکار های بزرگ و محدودیت های حرکتی بعد از جراحی است که با فیزیوتراپی بهبود می یابند.

روش های درمان فاشیا پلانتار

پزشک برای این که شما را معالجه کند و همچنین التهاب و درد شما را از بین ببرد، ممکن است به شما توصیه کند برای این که روند درمانی شما سریع تر باشد، چندین روش درمانی را همزمان با هم اجرا کنید که این موارد عبارتند از:

1. درمان های خانگی فاشیا پلانتار

   1. یخ درمانی

      یکی از بهترین و آسان ترین روش های درمان خانگی، استفاده از یخ می باشد. به این صورت باید عمل کنید که یک کیسه پر از یخ را و یا این که یک بطری آب منجمد شده را در زیر پای خود قرار دهید. این روش درمانی را باید حداقل در روز ۴ مرتبه به مدت ۱۵ دقیقه انجام دهید. انجام این کار باعث می شود درد ها التیام یابند و التهاب های کف پا کاهش پیدا کند.

   2. اسپلینت (محافظ پا)

      یکی از بهترین روش های‌ محافظت از پا این است که ما از اسپلینت های شبانه استفاده کنیم. همان طور که می دانید در هنگام خواب شما پای خود را خم نگه می دارید که این کار باعث می شود فاشیا در یک حالت آرامش قرار بگیرد. وقتی که شما صبح از خواب بیدار می شوید، رباط های پای شما کوتاه تر می شود و این باعث درد فراوان می شود. شما با استفاده از آتل یا اسپلینت می ‌توانید ساق پای خود را محافظت کنید. این اسپلیت ها کمک می‌ کنند مچ پای شما در حالت ۹۰ درجه ثابت باقی بماند که باعث می شود فاشیای پلانتار همیشه در حال کشش باشد. هنگامی که صبح می شود شما سفتی و درد کف پا را دیگر احساس نمی کنید.

   3. روغن های خالص

      برخی از تحقیقات نشان داده اند که استفاده از روغن های خالص مثل روغن گیاه لاوندر، روغن علف لیمو، روغن اکالیپتوس و روغن گل سرخ کمک می کنند درد بیماران کاهش پیدا کند و همچنین التهاب های آنان از بین برود. ولی این را باید بدانید قبل از اینکه بخواهید از این روغن ها برای ماساژ دادن کف پای خود استفاده کنید، حتماً باید با یک روغن مانند روغن نارگیل مخلوط شود تا این روغن ها رقیق شوند و یا اینکه این روغن های خالص را با آب داغ ترکیب کنید و بخاری که از آن به وجود می آید‌ را استنشاق کنید.

   4. رژیم غذایی مخصوص فاشیا پلانتار

      بر اساس یک سری از مطالعات انجام شده استفاده از مکمل ها می توانند به ترمیم بافت های آسیب دیده کمک کنند. از مکمل هایی که می توانیم نام ببریم، ویتامین سی، روی، گلوکزامین بروملین و روغن ماهی می باشد. باید در اینجا ذکر کنیم که داشتن رژیم غذایی مناسب، بهترین روش می باشد. برای اینکه شما بتوانید از این مکمل ها استفاده کنید، باید حتماً با پزشک خود مشورت کنید.

   5. رژیم غذایی مخصوص فاشیا پلانتار

      بر اساس یک سری از مطالعات انجام شده استفاده از مکمل ها می توانند به ترمیم بافت های آسیب دیده کمک کنند. از مکمل هایی که می توانیم نام ببریم ویتامین سی، روی، گلوکزامین بروملین و روغن ماهی می باشد. باید در اینجا ذکر کنیم که داشتن رژیم غذایی مناسب، بهترین روش می باشد. برای اینکه شما بتوانید از این مکمل ها استفاده کنید، باید حتماً با پزشک خود مشورت کنید.

2. دارو درمانی

   کسانی که به بیماری فاشیا پلانتار مبتلا شده اند، برای این که بتوانند درد این بیماری را کمتر کنند باید از داروهای ضد دردی چون ایبوپروفن و ناپروکسن استفاده کنند که این داروها باعث می‌ شوند درد و التهاب شما کاهش پیدا کند.

3. تزریق استروئید

   هنگامی که شما از دارو های ضد درد استفاده کردید، ولی روند درمان شما سریع نبود و شما همچنان از داشتن درد رنج می بردید، پزشک برای شما تزریق کورتون را تجویز می کند. این تزریق استروئید کمک می کند تا درد شما سریع التیام یابد و همچنین باعث می شود التهاب کف پای شما نیز کمتر شود.

4. فیزیوتراپی

   در بعضی از مواقع پیش می آید که بیمار با استراحت کردن و قرار دادن یخ بر روی پای خود و همچنین استفاده از داروها درمان نشود. در اینگونه مواقع پزشک به بیمار خود فیزیوتراپی توصیه می کند. در فیزیوتراپی بیمار باید یک سری تمرین های‌ کششی برای تقویت فاشیا کف پا، تاندون ها و عضلات پایینی پای خود انجام دهد.فیزیوتراپیست با در نظر گرفتن میزان آسیب دیدگی شما ممکن است از ماساژ درمانی وان گرم و سرد و یا استفاده از امواج فراصوت برای درمان شما در کمک بگیرد.

   1. ماساژ درمانی

      ماساژ درمانی یکی از درمان های سنتی محسوب می شود. به این خاطر فردی که دچار بیماری فاشیا پلانتار شده است، توسط یک فرد متخصص پای خود را ماساژ می دهد. این کار باعث می شود جریان خون در بافت ها بهبود پیدا کنند، التهاب فاشیا کمتر شود و به تسکین درد نیز کمک می کند.

   2. حرکات ورزشی و کششی

      شما می توانید به کلینیک فیزیوتراپی مراجعه کنید و با کمک متخصص فیزیوتراپی یک سری از تمرین های کششی را انجام دهید تا با کمک این حرکت ها بتوانید عضلات پای خود را تقویت کنید. این کار باعث روند بهبود سریع شما می شود.

   3. شاک ویو تراپی

      کسانی که به بیماری فاشیا پلانتار مبتلا شده اند،‌ می ‌توانند با روش شاک ویو تراپی دردها و التهاب های خود را تسکین دهند. به این صورت که امواج صوتی را به قسمت فاشیاپلانتا وارد می ‌کنند. این امواج صوتی باعث می شود جریان خون در زیر بافت افزایش یابد و بافت ها دوباره ترمیم شوند. شاک ویو تراپی یک درمان کاملاً بی خطر و بدون عوارض می باشد و بیمار می تواند از این درمان نتیجه مطلوبی را دریافت کند.

   4. لیزر درمانی

      شما می توانید با لیزر درمانی بافت ها و تاندون های خود را بهبود بخشید و همچنین می ‌توانید التهاب کف پای خود را کمتر کنید و دردهای خود را تسکین دهید. لازم به ذکر است که بدانید بعضی از افراد نمی توانند از این دستگاه استفاده کنند به طور مثال می توان به زنان باردار اشاره کرد.

5. جراحی فاشیا پلانتار

   امکان دارد بعضی از مبتلایان به بیماری فاشیا پلانتار، با انجام دادن یک سری از درمان ها بهبود پیدا نکنند. این درد ها روز به روز شدیدتر شده و در بعضی از مواقع بیماران بین ۶ تا ۱۲ ماه درگیر این بیماری می باشند. در این صورت پزشک برای بهبود بیمار، عمل جراحی را پیشنهاد می دهد. یکی از راحت ترین روش های جراحی این است که جراح یک قسمت از فاشیا پلانتار را از استخوان جدا می کند. این کار باعث می شود فشارهای شدیدی که بر روی رباط پا اعمال می شود را کاهش دهد، ولی لازم به ذکر است که بگوییم این کار باعث می شود قوس کف پا ضعیف تر شود و نتواند کارایی اول خود را داشته باشد. اگر بعد از این عمل بیمار دارای کشش های شدید عضلانی باشد و انعطاف پذیری پای خود را به دست نیاورده باشد، پزشک عمل جراحی کاسترکتومی را بر روی پاشنه بیمار انجام می دهد. در این عمل، جراح عضله ساق پا را می کشد و این کشیدگی به این منظور می باشد که تحریک پذیری مچ پا بیشتر شود تا مچ پا بتواند آزادانه حرکت کند و فشار کمتری بر روی فاشیا پلانتار وارد شود. ولی همان طور که می دانید عمل های جراحی بدون عوارض نمی باشند. امکان دارد بیماران پس از انجام دادن این عمل ها دچار یک سری درد های مزمن و بیماری های عصبی شوند. بنابراین پزشک سعی می کند تمام روش های درمانی را برای بهبود بیمار به کار ببرد. اگر بهبودی حاصل نشد در قسمت آخر عمل جراحی باید انجام پذیرد.

تمرینات کششی برای درمان فاشیا پلانتار

کسانی که به بیماری فاشیای پلانتار مبتلا شده اند، می توانند با انجام یک سری از تمرین های کششی بسیار ساده استرس های موجود در کف پا و ساق پای خود را کاهش دهند. این تمرین ها باعث می شود درد بیمار التیام یابد و همچنین به بهبود سریع بیمار کمک می کند. تمرین هایی که در پایین ذکر کرده ایم، بیماران می توانند روزی ۲ تا ۳ مرتبه انجام دهند. ولی لازم به ذکر است که بدانید در طول این تمرینات بیمار به هیچ عنوان نباید در را احساس کند، پس این تمرین ها باید با آرامش کامل صورت پذیرد.

1. کشیدگی عضله ساق

   به منظور انجام دادن این تمرین شما باید رو به روی یک دیوار بایستید و هر دو کف دست خود را به دیوار تکیه دهید. بعد از آن پایی که دچار آسیب شده است را صاف و زانوی دیگر پای خود را به جلو خم نمایید. در این حالت باید کف هر دو پای شما بر روی زمین ثابت و صاف باقی بماند. هنگامی که شما در این وضعیت قرار دارید، باید کشیدگی را در ساق پای خودتان احساس کنید. هنگامی که به این مرحله رسیدید به مدت ۱۰ ثانیه باقی بمانید. این حرکت را شما می توانید ۲ تا ۳ مرتبه انجام دهید.

2. کشش با توپ

   برای انجام دادن این ورزش شما باید بر روی یک صندلی صاف بنشینید و در زیر قوس کف پای خود یک توپ کوچک را قرار دهید. شما باید این توپ کوچک را به سمت جلو و عقب بچرخانید. با انجام دادن این حرکت قدرت و انعطاف پذیری پا بالا می رود و این تمرین ورزشی کمک می کند فاشیا پا کاملا کشیده شود. این حرکت را می توانید به مدت دو دقیقه انجام دهید.

3. کشش در فاشیا پلانتار

   برای انجام این تمرین ورزشی شما باید بر روی یک صندلی بنشینید، پای آسیب دیده خود را بر روی پایی که سالم است قرار دهید. بعد از آن با کمک دست خود سر انگشتان خود را بگیرید و انگشتان خود را به سمت ساق پا کشش دهید. در این قسمت حتماً باید دست دیگر خود را بر روی کف پا قرار دهید تا فشار موجود در فاشیا را احساس کنید. اگر انجام دادن این تمرین برای شما سخت می باشد شما می توانید یک حوله را بر روی انگشتان (سینه پا) خود قرار دهید و بعد حوله را به سمت خود بکشید و در این حالت باید چند ثانیه باقی بمانید. این حرکت را بهتر است دو تا سه مرتبه انجام دهید.

4. جمع کردن حوله

   برای اینکه بتوانید این تمرین ورزشی را انجام دهید، ابتدا باید بر روی یک صندلی بنشینید. کف پاهایتان را بر روی یک حوله کوچک که بر روی زمین پهن کرده اید قرار دهید. بعد از آن سعی کنید حوله را با انگشتان پای خود جمع کنید. حوله را باید به سمت خود بالا بکشید و بعد از آن دوباره به حالت اولیه خود بازگردید. این حرکت را بهتر است ۵ مرتبه تکرار کنید.

5. برداشتن تیله

   به منظور انجام دادن این حرکت شما باید بر روی یک صندلی بنشینید و زانوهای خود را خم کنید. کف پایتان را نیز بر روی زمین قرار دهید. برای اینکه بتوانید این حرکت را انجام دهید، به تعدادی تیله نیاز است. تیله ها را بر روی زمین بریزید و سعی کنید با خم کردن انگشتان پای خود تیله ها را یکی یکی به طور مرتب از روی زمین بردارید. این کار را ۲۰ مرتبه انجام دهید.