فیزیوتراپی لگن: درمان درد لگن، فیزیوتراپی لگن در منزل، ورزش و هزینه 1402

فیزیوتراپی لگن چیست؟

فیزیوتراپی عضلات کف لگن شاخه‌ای از فیزیوتراپی است که بر روی ماهیچه ‌ها، مفاصل، بافت ‌های رابط و اعصاب لگن، پشت و باسن تاثیر می‌ گذارد. فیزیوتراپی کف لگن می ‌تواند به مردان و زنانی که هر کدام از موارد زیر را تجربه کرده ‌اند کمک کند:

•  مشکلات مثانه
•  یبوست
•  جداشدگی عضله راست شکمی
•  افتادگی مثانه
•  درد هنگام نزدیکی
•  درد مچ پا
•  بارداری که ایجاد درد در رحم می ‌کند
•  درد رحم
•  درد در ناحیه کمر یا لگن
•  نشت ادرار

در این مقاله قصد داریم بدانیم فیزیوتراپی لگن چیست؟ فیزیوتراپی کف لگن (گاهی پیلاتس درونی نامیده می ‌شود.) همان ‌طور که از نامش پیدا است برای قوی کردن ماهیچه‌ ها و عضلات کف لگن مورد استفاده قرار می‌ گیرد. این عضلات برای کنترل ادرار یا مدفوع استفاده می ‌شوند. همچنین از رحم، مثانه و رکتوم حمایت می ‌کنند. این عضلات در زنان و مردان وجود دارند و به تسهیل زایمان در زنان نیز بسیار کمک می ‌کنند. اما اگر فکر می‌ کنید که در ابتدای راه تمرین کگل  هستید، انقباض و آزاد سازی عضلات رحم می ‌تواند برای شما کافی باشد، اما مراقب باشید، نه تنها که این نرمش برای همه مناسب نیست بلکه می‌تواند به عضلات آسیب وارد کند.

فیزیوتراپی لگن برای چه افرادی مناسب است؟

لگن یکی از نواحی حساس بدن بوده که با آسیب های جزئی و به مرور زمان دچار آسیب های جدی تر و دردهای شدید می شود. در رفتگی ها، شکستگی های استخوان های لگن، خشکی و سفتی و اسپاسم های عضلانی، کشیدگی رباط ها و تاندون ها و همچنین عارضه هایی از جمله پوکی استخوان و آرتروز می تواند باعث ایجاد آسیب های لگن، درد و ضعف در لگن شود. فیزیوتراپی لگن به بهبود اینگونه آسیب ها پرداخته و به فرد کمک می کند تا حد ممکن از اینگونه آسیب ها و یا تبدیل آسیب های جزئی به آسیب های بزرگ و شدید جلوگیری کند. این درمان برای افرادی مناسب است که:

1. دچار شکستگی و در رفتگی لگن شده اند. (در سنین کهن سالی و جوانی)
2. دچار سختی و سفتی و خشکی و اسپاسم های عضلانی لگن هستند.
3. دچار ناراحتی و آسیب عصب سیاتیک شده اند.
4. جراحی های مخصوص و مرتبط به لگن انجام داده اند.
5. (زنان بارداری) که لگن ضعیفی دارند و یا شرایط زایمان آن ها سخت است.
6. دچار یبوست های شدید و یا افتادگی های مثانه می باشند.
7. در ران و مچ پا دچار درد هستند.
8. دچار آسیب های کمر و دردهای کمر هستند.
9. معلولینی که روی تخت و در بستر بیماری هستند.
10. دچار بی ثباتی در مفصل لگن و یا نیمه در رفتگی می باشند.
11. دچار عفونت و التهاب های لگنی هستند.
12. دچار بورسیت مفصل لگن هستند.

فیزیوتراپی لگن در منزل

فیزیوتراپی در منزل برای افرادی است که امکان رفتن به مطب را ندارند به عنوان مثال سالمند هستند یا تحت عمل جراحی قرار گرفته اند. علاوه بر این فیزیوتراپی در منزل از اتلاف وقت جلوگیری می‌ کند.

هزینه فیزیوتراپی لگن در منزل و کلینیک فیزیوتراپی

با توجه به تعرفه گذاری هر ساله وزارت بهداشت بر رو خدمات و ابلاغ آنها توسط انجمن فیزیوتراپی ایران به کلینیک های زیربط، تعرفه گذاری سالانه بر اساس مصوبات جدید صورت می گیرد. قیمت هر جلسه فیزیوتراپی لگن با توجه به خدمات ارائه شده متفاوت است و براساس مقدار خدمات محاسبه می شود و قیمت برای هر جلسه ثابت نیست. در صورتیکه در نسخه بیش از یک اندام ذکر شود (مثلا لگن و اندام تختانی چپ) هزینه اندام دوم به صورت جداگانه احتساب می گردد. خدمات فیزیوتراپی تحت پوشش بیمه تکمیلی بوده و پس از اتمام 10 جلسه با اراده گواهی معتبر از سوی کیلنیک، فرد قادر به گرفتن هزینه خود از بیمه تکمیلی می باشد.
این هزینه ها برای فیزیوتراپی زانو، فیزیوتراپی کمر، فیزیوتراپی دست و ... نیز هر ساله ابلاغ می شوند.

مزایای فیزیوتراپی لگن

فیزیوتراپی لگن از موثرترین راهکار ها و مفیدترین روش های درمانی مفصل لگن، بیماری ها و آسیب های ایجاد شده درآن ناحیه بوده و با توجه به مشکل و آسیب ناحیه لگن و یا در جهت پیشگیری از وقوع آسیب های احتمالی صورت می گیرد.
گاهی فرد بیمار دچار درد شدید در ناحیه لگن خود شده و نمی تواند به راحتی روی زمین بنشیند. این مشکل مانع انجام فعالیت های روزانه او می شود.
گاهی نیز به دلیل تصادفات و یا بیماری های مزمن مانند آرتروز گردن، پوکی استخوان و ... در افراد سن بالا و سالمند و حتی افراد جوان تر، مشکلات و دردهایی ایجاد شده و برای درمان ناحیه اسیب دیده، فیزیوتراپی صورت می گیرد.
همچنین بعد از زایمان و در دوران بارداری زنان دچار برخی از مشکلات از جمله درد و بی اختیاری در کنترل ادرار می شوند. برای درمان این مشکلات (بی اختیاری ادرار در زمان سرفه، بلند کردن اجسام سنگین و....)، همچنین جلوگیری از مشکلات بعدی، فیزیوتراپی صورت می گیرد.
شکستگی لگن باعث ایجاد مشکلات خفیف، شدید و حاد در لگن بیمار می شود. گاهی شدت آنقدر زیاد است که فرد (بیمار) نیاز به عمل جراحی دارد و گاهی نیز تنها با فیزیوتراپی می توان آن را درمان کرد.

تکنیک های فیزیوتراپی برای ترمیم و درمان شکستگی، کاهش درد، بهبود وضعیت بیمار، پیشگیری و جلوگیری از آسیب های مجدد اهمیت بسیار داشته و سرعت درمان را افزایش می دهد.
از مهم ترین فواید و مزایای فیزیوتراپی لگن این است که با انجام آن می توان از جراحی های غیر ضروری دوری کرد و احتمال انجام جراحی ها را کاهش داد.

فیزیوتراپی در درمان بسیاری از مشکلات و اختلالات عملکردی لگن نیز تاثیر بسزایی داشته و بسیار مفید است. از جمله این موارد:

1. درمان تکرر ادرار
2. درمان افتادگی احشاء لگنی
3. درمان سندروم مثانه
4. درمان یبوست
5. درمان بی اختیاری هایی مانند ادرار؛ گاز و مدفوع
6. درمان درگیری مفصل ساکرو ایلیاک و ستون فقرات و... در دوران قبل و بعد زایمان
7. درمان اختلالات مفصلی
8. درمان عدم تعادل و هماهنگی عضلانی
9. درمان برخی از بیماری های عصبی
10. برطرف کردن مشکلات نشستن
11. درمان کشیدگی ها و رگ به رگ شدگی های عضلات لگن
12. درمان در رفتگی های مادرزادی

و همچنین درمان دردهای غیر ارگانیک در ناحیه لگن

مراحل و چگونگی فیزیوتراپی لگن

بعد از مراجعه فرد به متخصص ارتوپدی و انجام معاینات و آزمایشات پزشکی و تشخیص عارضه، ابتدا پزشک جهت درمان لگن درد و آسیب لگنی، بیمار را نزد فیزیوتراپیست می فرستد.
سپس فیزیوتراپیست اقدام به درمان سریع و ایمن کرده و به بهترین شکل ممکن به بهبود وضعیت لگن بیمار می پردازد.
بعد از مراجعه فرد به فیزیوتراپیست، مراحلی تا اتمام درمان طی خواهد شد. این مراحل عبارتند از:

1. مشاوره و آشنایی

   فیزیوتراپیست در جلسه اول به مشاوره و صحبت با بیمار پرداخته و درمورد مشکل و عارضه بیمار و همچنین شرایط او صحبت می کند. در این جلسه بیمار و فیزیوتراپیست با یکدیگر آشنا می شوند.

2. معاینه فیزیکی لگن بیمار و بررسی عارضه ها و سوابق قبلی بیمار

   بعد از آشنایی معمولا در همان دیدار اول، معاینه نیز صورت می گیرد. فیزیوتراپیست با انجام حرکات فیزیکی، به بررسی میزان و شدت آسیب و عارضه لگن می پردازد. همچنین شرایط بیمار و سوابق پزشکی و بیماری های دیگر بیمار را نیز بررسی می کند. (این مرحله بسیار مهم است چرا که اگر بیمار مشکل و بیماری خاصی داشته باشد واجد شرایط بعضی از تکنیک های فیزیوتراپی نبوده و با ممنوعیت هایی مواجه می شود.)

3. تنظیم برنامه نرمشی و ورزشی مناسب

   بعد از انجام بررسی های لازم با توجه به شدت آسیب و نوع عارضه و آسیب لگن، برنامه ی ورزشی مناسبی را برای بیمار تنظیم می کند.

4. تعیین و تنظیم روش های درمانی مختلف

   بعد از ارائه برنامه ورزشی در صورتی که عارضه شدید باشد و با ورزش و تمرینات مناسب درمان نشود، فیزیوتراپیست به بررسی روش ها و تکنیک های درمانی مختلف از جمله: کایروپراکتیک، الکتروتراپی، تراکشن تراپی و..... پرداخته و روش های درمانی و نوع و تکنیک آن ها، تعداد متد ها و تکنیک ها و همچنین تعداد جلسات را تعیین و تنظیم می کند. البته لازم به ذکر است که در انجام بعضی از این متدها و تکنیک ها محدودیت و ممنوعیت هایی وجود دارذ.

5. بررسی هزینه درمان و تعداد جلسات درمانی

   بعد از بررسی آسیب، درجه آسیب و نوع آن و مشخص شدن روش های درمانی و تعداد جلسات درمان، هزینه را با توجه به تمامی این موارد تعیین کرده و از بیمار دریافت می کند و بیمار فرم مشخصات و اطلاعات را پر کرده و یک پرونده درمانی تشکیل می شود.

6. نظارت و بررسی وضعیت در طول درمان

   فیزیوتراپیست از شروع جلسات درمانی تا اتمام جلسات درمانی بیمار را همراهی کرده و در انجام تمرینات فیزیوتراپی (تقویتی و کششی) نیز کمک های لازم را می کند. همچنین وضعیت بهبود بیمار را در هر جلسه نیز ثبت می کند.

سوالات متداول

1. چند جلسه فیزیوتراپی برای درمان عارضه و آسیب های لگن نیاز است؟

   تعداد جلسات فیزیوتراپی با توجه به میزان و شدت آسیب و عارضه، نوع عارضه و البته تشخیص فیزیوتراپیست تعیین می شود. گاهی فرد دچار عارضه خفیف و کوچکی بوده و با یک جلسه درمان بهبود می یابد. گاهی نیز عارضه شدید بوده و با 20 جلسه درمان نیز، بهبود کامل حاصل نمی شود. در این حالت ممکن است نیاز به جلسات بیشتری باشد. در نتیجه باید گفت تعداد جلسات درمانی را نمی توان به صورت دقیق و قطعی محاسبه و اعلام کرد.

2. هر جلسه فیزیوتراپی لگن چقدر طول می کشد؟

   معمولا جلسات فیزیوتراپی لگن بین 10 تا 20 جلسه طول می کشد. البته تعداد این جلسات با توجه به روند بهبود و پیشرفت وضعیت لگن بیمار، متغیر خواهد بود. هر جلسه فیزیوتراپی لگن با توجه به تکنیک درمانی و روند درمان معمولا بین 30 تا 60 دقیقه زمان برده و طول می کشد. (باید گفت مدت زمان هر جلسه درمانی می تواند افزایش بیابد، اما باید به صورت کنترل شده ای افزایش پیدا کند و طول کشیدن بیش از حد درمان در هر جلسه، صحیح و مناسب نیست.)