فیزیوتراپی شکستگی لگن | تمرینات ورزشی برای تقویت مفصل لگن

شکستگی لگن (Pelvic fracture) به دلایل مختلف و در سنین مختلف همواره از آسیب هایی است که موجب ناراحتی های مختلفی در لگن و پاها شده و حتی می تواند در مواقعی منجر به فلج شدن و یا مرگ شخص شود. این آسیب بیشتر در سالمندان و افرادی که دچار پوکی استخوان هستند، اتفاق افتاده و عوارض شدیدی به همراه خواهد داشت. برای اطلاع بیشتر از این عارضه، علائم، دلایل، روش های تشخیص، عوارض و همچنین موثرترین روش های درمانی این آسیب تا پایان این مقاله همراه ما باشید.

شکستگی لگن چیست؟

لگن از نواحی آسیب پذیری است که می تواند به دلایل مختلفی دچار آسیب شود. یکی از این آسیب های لگن، شکستگی استخوان های لگن می باشد. این شکستگی می تواند در ناحیه لگن خاصره، استخوان های استابولوم، حلقه لگنی و یا مفصل ران (سر استخوان ران) اتفاق بیفتد. معمولا شکستگی های استخوان های لگن خاصره در سنین بالا ببیشتر اتفاق افتاده و گاها موجب معلولیت فرد می شود.

انواع شکستگی لگن

لگن و مفصل ران از بزرگترین مفاصل بدن بوده و شبیه به یک گوی می باشد. قسمت گوی شکل آن، سر استخوان ران بوده و قسمت کاسه مانند آن همان استابولوم می باشد. این مفصل می تواند از نواحی مختلف دچار ترک و شکستگی شود که انواع آن عبارتند از:

1. شکستگی حلقه لگن

   این شکستگی در ناحیه استخوان های ساکروم، ایلیوم، ایسکیوم و همچنین پوبیس که حلقه لگن را تشکیل می دهند، اتفاق افتاده و می تواند حالت پایدار و یا ناپایدار داشته باشد. زمانی که ضربه به صورت مستقیم به لگن وارد می شود و یا فرد روی زمین می افتد، این شکستگی از نوع پایدار بوده و قطعات استخوان ها جابه جا نمی شوند و سر جای خود باقی می مانند. در صورتی که ضربه بسیار شدید باشد، طی یک سانحه شدید جاده ای و یا سقوط از ارتفاع قطعات شکسته شده جا به جا می شوند و شکستگی از نوع ناپایدار می باشد.

2. شکستگی استابولوم

   این شکستگی در ناحیه استخوان استابولوم اتفاق افتاده و جای انداختن قطعات شکسته استخوان در آن، بسیار حساس می باشد. (این نوع شکستگی معمولا با در رفتگی مفصل ران همراه است.)

3. شکستگی اطراف مفصل ران

   این شکستگی در ناحیه فوقانی استخوان ران و اطراف آن اتفاق افتاده و معمولا با دررفتگی ران همراه می باشد. شکستگی اطراف مفصل ران بیشتر به دلیل نبستن کمربند ایمنی در تصادفات اتفاق افتاده و علاوه بر این در افراد مسن و سالمند و همچنین کسانی که پوکی استخوان دارند، شایع تر است.

علل شکستگی لگن

در این بخش مهم ترین دلایل شکستگی لگن و عوامل موثر در این آسیب را معرفی خواهیم کرد:

1. افزایش سن

   افزایش سن و تنش های مکرر موجب تحلیل رفتگی و ضعف استخوان ها شده و موجب ایجاد ترک های ریز و کوچک در نواحی مختلف استخوان های لگن می شود. در صورت ضربه و فشار ناگهانی ممکن است، این ترک ها به شکستگی تبدیل شوند.

2. بیماری ها و آسیب ها

   بیماری های مختلف در ناحیه لگن از جمله آرتروز لگن، پوکی استخوان، نکروز یا سیاه شدن استخوان سر ران، بیماری های عفونی و ویروسی می تواند منجر به آسیب پذیری سریع تر استخوان های لگن شود. در نتیجه این استخوان ها با فشار و ضربه در طی یک حادثه و یا نشستن های طولانی مدت و حرکات ناگهانی، دچار ترک و یا شکستگی خواهند شد.

3. چاقی بیش از حد

   چاقی بیش از اندازه موجب فشار بیش از حد به ناحیه لگن و استخوان های آن شده و این اتفاق به مرور زمان منجر به ایجاد ناراحتی ها و آسیب هایی در لگن می شوند و در نهایت این آسیب ها احتمال شکستگی استخوان های لگن را نیز افزایش می دهند.

4. فشارهای مکرر و ضربه

   از آنجایی که این مفصل هر روز مورد استفاده قرار می گیرد و در حال چرخش و حرکت است، تحت فشارهای مکرر قرار گرفته و با انجام تمرینات ورزشی و یا فعالیت های مکرر و بیش از حد، نشستن های طولانی مدت، بلند کردن یک جسم سنگین، بالا و پایین رفتن های مکرر از پله و همچنین دویدن های طولانی مدت می تواند موجب ترک برداشتن و آسیب استخوان های لگن و در نهایت شکستگی آن شود.

5. سوانح

   ضربه و فشار طی سوانح ورزشی، در یک تصادف، چرخش و حرکت ناگهانی لگن، سقوط از ارتفاع و... موجب آسیب دیدگی لگن و نشیمنگاه شده و به دنبال این آسیب ها ممکن است، استخوان ها دچار ترک و شکستگی شوند.

علائم شکستگی لگن

شکستگی استخوان های لگن و آسیب های لگن نیز مانند دیگر عوارض ایجاد شده در بدن با علائم و نشانه هایی همراه می باشند. گاهی با یک زمین خوردن ساده و یا طی یک سانحه، فرد دچار شکستگی استخوان لگن می شود و گاهی هیچ سانحه ای اتفاق نیفتاده و فقط علائمی احساس می شود. معمولا با بروز و احساس این علائم فرد مشکوک به شکستگی استخوان لگن بوده و باید سریعا به بیمارستان مراجعه کند:

1. درد شدید و حادی که در هر نقطه و ناحیه ای از لگن و یا اطراف آن حس می شود.
2. درد که با نشستن، ایستادن، بالا و پایین رفتن از پله تشدید می شود.
3. دردی که مانع حرکت ران پا، لگن و بدن می گردد.
4. دردی که موجب بی قراری و بی خوابی فرد شده و به هنگام خواب تشدید می شود.
5. دردی که با سوزش در کشاله ران همراه بوده و یا در فعالیت مثانه اختلال ایجاد می کند.
6. دردهای ناگهانی و شدید در لگن که موجب ناراحتی فرد می شوند
7. کوتاه به نظر رسیدن یکی از پاها نسبت به پای دیگر که موجب اختلال حرکتی و عدم تعادل می گردد.

روش های تشخیص شکستگی لگن

روش های تشخیص شکستگی لگن عبارتند از:

1. بررسی سوابق آسیب و بیماری ها

   ابتدا پزشک سوابق فرد را بررسی کرده و از او سوالاتی می پرسد.

2. بررسی های فیزیکی با انجام حرکت مختلف

   بعد از بررسی سوابق پزشکی فرد، پزشک ناحیه آسیب دیده را مشاهده کرده و در صورتی که شکستگی از نوع باز نباشد، با لمس ناحیه به آرام میزان درد و ناراحتی فرد را تشخیص می دهد.

3. عکس برداری با اشعه ایکس

   پزشک به منظور مشاهده ناحیه شکسته شده لگن و میزان شکستگی و آسیب با استفاده از اشعه ایکس از لگن عکس برداری می کند.

4. سی تی اسکن

   سی تی اسکن یا اسکن سه بعدی از روش تشخیصی دقیق تری بوده که پزشک به منظور بررسی دقیق ناحیه شکسته و آسیب دیده و همچنین بررسی اینکه کدام استخوان به چه دلیل و از چه قسمتی شکسته شده و این شکستگی چه آسیب های دیگری را به لگن فرد وارد کرده و موجب پارگی چه بافت هایی شده است، از این روش استفاده کرده و از لگن تصویر سه بعدی تهیه می کند. سپس جهت بررسی جزئیات بیشتر و دقیق تر از ام ار آی نیز استفاده می کند. ام آر آی علاوه بر میزان شکستگی و ناحیه شکسته شده، می تواند آسیب های وارد شده به بافت ها از جمله عصب ها را نیز نشان دهد و در صورت وجود عارضه پنهانی آن را نیز مشخص نماید.

5. هدایت عصبی

   بعد از ام آر آی در صورتی که پزشک احساس کند موضوع و عامل مشکوکی در رابطه با آسیب عصب وجود دارد و ممکن است، طی شکستگی بافت های عصبی از جمله عصب سیاتیک دچار آسیب فشردگی و یا پارگی شده باشد، جهت اطمینان کامل از این اتفاق از تست هدایت عصبی استفاده کرده و با بررسی قدرت و سرعت سیگنال های عصبی میزان اختلالات و آسیب عصب را نیز تشخیص می دهد.

6. الکترومیوگرافی یا تست عصب

   همچنین بعد از بررسی هدایت عصبی از روش الکترومیوگرافی نیز استفاده کرده تا میزان فعالیت عصب سیاتیک و همچنین انتقال دادن پیام به عضلات را به هنگام انقباض و یا شل شدن عضلات بررسی کند و اندازه بگیرد.

درمان شکستگی لگن با فیزیوتراپی

بخشی از درمان های شکستگی لگن مربوط به توانبخشی و فیزیوتراپی می شود که توسط فیزیوتراپیست و دستگاه های پیشرفته چه قبل از جراحی و چه بعد از جراحی انجام می گیرد. این درمان دارای روش ها و متدهای مختلف دستی، غیر دستی و تمرینات ورزشی و فیزیوتراپی بوده که با توجه به شرایط بیمار و وضعیت شکستگی استخوان لگن، میزان شکستگی و ناحیه شکسته شده و بر اساس یک برنامه جامع توسط فیزیوتراپیست در خانه و کلینیک فیزیوتراپی انجام می گیرد. تمامی این تکنیک ها موجب بهبود سریع تر وضعیت لگن، کاهش درد و تورم و همچنین اسپاسم عضلات لگن، تحریک و ترمیم بافت های آسیب دیده (تاندون ها، عصب ها و همچنین رباط ها)، افزایش گردش خون، افزایش دامنه حرکتی، افزایش انعطاف پذیری، حفظ تعادل فرد به هنگام ایستادن و راه رفتن شده و در نهایت از آسیب های بعدی و عوارض شدیدتر جلوگیری می کند. همچنین در صورتی که جراحی لگن انجام شده باشد، این تکنیک ها می توانند به بازگشت سریع عملکرد لگن و همچین بهبود سریع تر فرد کمک کنند. هر چه قدر شکستگی شدید تر باشد و بافت ها و عصب ها دچار آسیب دیدگی بیشتری شوند، تکنیک های مورد استفاده و جلسات فیزیوتراپی بیشتر خواهد بود. در ادامه شما را با چندین تکنیک مهم و لازم که در بهبود وضعیت آسیب دیدگی و شکستگی لگن موثر می باشند، آشنا خواهیم کرد:

1. شاک ویو تراپی

   در این روش درمانی فیزیوتراپیست با اعمال جریان الکتریکی کنترل شده به ناحیه آسیب دیده، شکسته و یا جراحی شده (لگن) موجب کاهش درد و تورم شده و در نهایت می تواند به بهبود مفصل، بافت ها و استخوان های آسیب دیده کمک کند. این روش از عوارض و آسیب های بعد از جراحی و شکستگی نیز جلوگیری کرده و به روند درمان سرعت می بخشد.

2. کایروپراکتیک

   کایروپراکتیک یا ماساژ دورانی با دست از تکنیک های موثر و کاربردی دستی بوده که توسط دست فیزیوتراپیست انجام می شود. این تکنیک موجب افزایش گردش خون در ناحیه آسیب دیده لگن و جای اندازی صحیح استخوان های لگن شده و به کاهش درد و تورم لگن کمک می کند. انجام می گیرد،

3. تحریکات الکتریکی

   تحریکات الکتریکی به شکل های مختلفی و بر روی برخی از افراد انجام می گیرد. این روش با اعمال جریان الکتریکی و انتقال آن توسط الکترودها در ناحیه آسیب دیده و یا جراحی شده و شکسته لگن همراه بوده و موجب ترمیم و بهبود بافت های آسیب دیده، مفصل و استخوان های شکسته می شود و می تواند به افزایش جریان خون در عضلات مفصل آسیب دیده و همچنین افزایش دامنه حرکتی و انعطاف پذیری لگن کمک کند. البته الکتروتراپی فیزیوتراپی مانع از آسیب های شدیدتر و عوارض بعد از شکستگی و جراحی شده و به بهبود سریع تر و بازگشت عملکرد لگن نیز کمک می کند.

4. لیزر تراپی

   تاباندن اشعه و نور لیزر و نفوذ آن در محل جراحی شده، آسیب دیده و شکسته شده لگن، موجب بالا رفتن جریان و گردش خون در عضلات و بافت های آسیب دیده شده و به تحریک و ترمیم آن ها، کاهش تورم، کاهش درد و اسپاسم های عضلانی کمک می کند و موجب جوش خوردگی بهتر استخوان ها می شود. در نهایت نیز می تواند موجب جلوگیری از آسیب ها و عوارض احتمالی بعدی شود.

5. تمرین درمانی و ورزش برای تقویت مفصل لگن

   بخش مهمی از فیزیوتراپی و توانبخشی بعد از شکستگی استخوان و مفصل لگن و یا بعد از جراحی لگن به تمرین درمانی و انجام تمرینات ورزشی مناسب و خاصی مربوط می شود. این دسته از تمرینات معمولا توسط فیزیوتراپیست و متخصص تمرین درمانی و با توجه به وضعیت بیمار، طبق یک برنامه خاص و جامع تنظیم و ارائه می شود. کلیه این تمرینات در بخش های مختلف به بهبود وضعیت لگن کمک کرده و حتی بر روی نواحی و ارگان های داخلی مهم بدن از جمله قلب، ریه و ... نیز تاثیر می گذارند. فیزیوتراپیست این تمرینات را به بیمار و مراقبان او می آموزد. این تمرینات موجب تقویت عضلات ضعیف، افزایش دامنه حرکتی، افزایش انعطاف پذیری و بهبود وضعیت استخوان ها بعد از شکستگی و جراحی شده و به بازگشت عملکرد بهتر فرد از جمله راه رفتن و ایستادن کمک کرده و شامل موارد زیر می شوند:
   • . تمرینات تقویتی: این بخش شامل تمریناتی می شود که به تقویت استخوان ها، مفصل و عضلات ضعیف شده پرداخته و در نهایت موجب بهبود محل جراحی شده لگن و همچنین تقویت استخوان های شکسته لگن می شوند.
   • تمرینات انعطاف پذیری: این بخش شامل تمریناتی می شوند که موجب انعطاف پذیری لگن، کاهش گرفتگی و اسپاسم عضلات می شوند.
   • تمرینات تنفسی: این قسمت از تمرینات همراه با تکنیک های مختلف تنفسی به بهبود وضعیت ریه و تنفس و عملکرد بهتر آن بعد از جراحی کمک می کند
   • تمرینات تعادلی: این بخش شامل تمریناتی می شود که موجب برقراری تعادل فرد به هنگام ایستادن و راه رفتن شده و در صورتی که فرد دچار مشکلات حرکتی شده باشد و در راه رفتن و تعادل خود دچار اختلال شده باشد، به او کمک می کند، تا بتواند مجددا، به وسیله عصا و واکر و یا بدون هیچ کمکی راه برود و حرکت کند.
     در ادامه چندین نمونه از تکنیک های ورزشی لگن را معرفی خواهیم کرد:

     1. حرکت از بغل

        برای انجام این تمرین ابتدا ایستاده و جهت حفظ تعادل خود از یکی میز، صندلی و یا دیوار کمک بگیرید. سپس درحالی که پاها و بدن صاف است بدون خم کردن زانو یکی از پاها را ثابت نگه داشته و پای دیگر را به سمت بغل و کناره حرکت دهید. این تمرین را مانند حرکت رفت و برگشتی آونگ چندین بار تکرار کنید و بعد از کمی استراحت مجددا با پای دیگر نیز انجام دهید.

     2. حرکت از جلو

        برای انجام این تمرین ابتدا ایستاده و جهت حفظ تعادل خود از یکی میز، صندلی و یا دیوار کمک بگیرید. سپس درحالی که پاها و بدن صاف است بدون خم کردن زانو یکی از پاها را ثابت نگه داشته و پای دیگر را به سمت جلو حرکت دهید و مجددا به سر جای خود برگردانید. این حرکت رفت و برگشتی را مانند آونگ چندین بار تکرار کنید و بعد از کمی استراحت مجددا با پای دیگر نیز انجام دهید.

     3. کشش عضلات خم کننده لگن

        برای انجام این تمرین روی زمین یک بالشت نرم قرار دهید و سپس جهت کشش عضله خم کننده لگن در سمت راست بدن، روی زمین به شکل زانو زده قرار بگیرید و یکی از پاها را از زانو خم کنید و جهت حفظ تعادل به سمت جلو آورده و زانوی پای عقب را روی بالشت قرار دهید. کمر خود را در حالت عادی و نرمال نگه داشته و وزن بدن را به سمت جلو بیاندازید. روی حرکت لگن تمرکز کنید. (باید در قسمت جلو و سمت چپ لگن، کشش احساس کنید.)

     4. کشش همسترینگ در حالت خوابیده

        برای انجام این تمرین ابتدا روی زمین دراز کشیده و یکی از پاهای خود را از زانو خم کنید. باید کف پا روی زمین بماند. در حرکت بعد، پای دیگر را بلند کرده و به صورت صاف و مستقیم، تا جای ممکن بالا نگه دارید. یک طناب یا کش را از پشت پنجه پا رد کرده و با دستان خود کش را بکشید. (کمی کشش حس خواهید کرد.) بعد از ۶۰ ثانیه پا را پایین آورده و کمی استراحت کنید. پس مجدد این تمرین را با پای دیگر انجام دهید.

     5. بالا بردن پا به صورت صاف

        برای انجام این تمرین ابتدا روی زمین و به پشت دراز بکشید و یکی از پاها را خم کنید. در همین حالت پای دیگر را صاف کرده و عضلات ران خود را نیز سفت و منقبض کنید. در همین وضعیت پا را بالا ببرید و حدود ۳۰ سانتی متر از زمین فاصله دهید. ۳ تا ۵ ثانیه در این وضعیت بمانید. خیلی آرام پای خود را پایین آورده و مجددا این حرکت را با پای دیگرتان نیز انجام دهید.

     6. کشش عضله چهار سر ران در حالت دمر

        برای انجام این تمرین ابتدا در حالت دمر بر روی تشک و یا تخت قرار بگیرید. زانوی خود را از پشت خم کرده و با دست خود از پنجه و انگشتان پا و یا قوزک و مچ پا بگیرید و در همین حالت پای خود را به سمت باسن بیاورید.( این کار را تا جایی انجام دهید که در قسمت جلوی ران کشش احساس شود.) دقت کنید که زانوهایتان به هم چسبیده باشند. بعد از چند ثانیه به آرامی پا را شل کرده و پایین بیاورید. این تمرین را مجددا انجام دهید.

     7. بالا بردن زانو تا سینه

        برای انجام این تمرین ابتدا روی زمین دراز کشیده و پاهای خود را به صورت صاف و کشیده روی زمین قرار دهید. سپس یکی از پاها را به کمک دستان و در حالی که از ناحیه زانو خم شده است، به سمت قفسه سینه خود بکشید. حدود ۲۰ ثانیه در این وضعیت بمانید. در این حالت کمی کشش در ران و لگن حس خواهید کرد. به آرامی پای خود را پایین آورده و مجددا این تمرین را با پای دیگر انجام دهید. (دقت داشته باشید پایی که روی زمین است، باید تا آخر تمرین صاف و کشیده بماند.)

اقدامات فیزیوتراپیست بعد از شکستگی لگن

فیزیوتراپیست نقش مهمی در بهبود وضعیت فرد داشته و از ابتدا تا پایان درمان، اقداماتی را انجام خواهد داد:

1. کنترل و چکاپ کلی و بررسی وضعیت شکستی لگن و بیماری های فرد
2. تنظیم و ارائه تعداد جلسات، روز، ساعات و محل با توجه به وضعیت بیمار و درخواست خود بیمار
3. تشکیل پرونده و ثبت وضعیت هر جلسه بیمار در پرونده درمانی
4. ارائه برنامه تمرین درمانی و ورزشی در خانه به منظور تقویت عضلات، مفصل آسیب دیده، تاندون ها و توازن بین عضلات لگن و ران
5. آموزش حرکات و ماساژ های مختلف به مراقبان بیمار و خود بیمار به منظور کاهش درد و تورم لگن و پا و جلوگیری از خشکی و سفتی مفصل (اسپاسم عضلانی)
6. استفاده از تکنیک های مختلف فیزیوتراپی و کمک به بهبود سریع تر شکستگی و جوش خوردن بهتر و سریع تر استخوان های لگن بعد از شکستگی و جراحی و کمک به بازگشت سریع عملکرد، دامنه حرکتی مفصل لگن و همچنین جلوگیری از عوارض بعدی
7. در صورتی که بیمار جراحی انجام داده باشد، مراقبت های لازم بعد از جراحی و استفاده از عصا، ویلچر، واکر، نحوه بلند شدن، قدم زدن و.. را به بیمار و اطرافیان او آموزش می دهد.

راه رفتن بعد از شکستگی لگن

3 روز بعد از جراحی شکستگی مفصل لگن، راه رفتن آغاز می شود و در مدت زمانی که فرد در حال ریکاوری و تحت درمان می باشد، راه رفتن باید با استفاده از یک نیروی کمکی از جمله شخص مراقب، فیزیوتراپیست و یا به وسیله یکی از ابزارهای کمکی از جمله واکر و عصا انجام شود. طی مدتی که بیمار شروع به راه رفتن می کند، نباید به سمت آسیب دیده و جراحی شده لگن فشار وارد کند و باید بیشترین وزن خود را روی سمت سالم و همچنین عصا و واکر بیاندازد. مدت زمان راه رفتن بیمار نباید طولانی باشد و باید حتما بعد از هر چند دقیقه راه رفتن، کمی استراحت کند. به مرور زمان (بعد از گذشت سه ماه) بعد از اینکه فیزیوتراپیست اقدامات لازم را جهت درمان و بهبود وضعیت لگن فرد انجام داد و بیمار در مرحله بهبود قرار گرفت، می تواند بدون استفاده از عصا و واکر و به آرامی شروع به راه رفتن کند. اما همچنان باید نهایت احتیاط را بکند. می توان گفت راه رفتن بدون نیروی کمکی، زمانی انجام می شود که شرایط جسمانی فرد تثبیت شده و رو به بهبود باشد و همچنین پزشک تشخیص دهد که جوش خوردگی لگن به طور کامل صورت گرفته است.

تغذیه مفید بعد از شکستگی لگن

بعد از شکستگی لگن و یا جراحی، جهت جوش خوردن سریع تر استخوان های لگن و بهبود بافت های آسیب دیده باید به تغذیه نیز توجه داشت و از مواد غذایی مفید استفاده کرد. بخشی از این مواد غذایی تامین کننده انرژی بوده و به فرد کمک می کنند تا انرژی لازم برای انجام فعالیت های خود از جمله راه رفتن و تمرینات ورزشی مناسب فیزیوتراپی را داشته باشند. این مواد غذایی شامل مواد قندی، پروتئین ها و چربی ها می شوند. البته باید دقت شود که آیا فرد به مشکلاتی از جمله چربی خون، دیابت، چاقی بیش از حد مبتلا است یا خیر. چرا که این مواد غذایی در عین مفید بودن، برای افرادی که دارای شرایط خاص و بیماری هایی از این گونه هستند، به شدت مضر می باشد. مصرف ویتامین های ضروری A-C-D-E، کلسیم، لبنیات، مواد غذایی پروتئین دار، سفیده تخم مرغ و سینه مرغ، نوشیدن حداقل ۸ لیوان آب در شبانه روز و همچنین مصرف سبزیجات و میوه جات می تواند به بهبود وضعیت فرد و جوش خوردگی و بازسازی بافت های آسیب دیده لگن کمک کرده و بدن را نیز تقویت کنند.

عوارض شکستگی لگن

از آنجایی که لگن ناحیه مهمی از بدن است، با شکستگی استخوان های این ناحیه فرد قادر به حرکت و راه رفتن نبوده و دچار مشکلات بسیاری خواهد شد. عوارض ناشی از این آسیب عبارتند از :

1. زخم بستر

   نشستن و دراز کشیدن مداوم به دلیل شکستگی استخوان های لگن به مرور موجب ایجاد زخم در ناحیه پشت بدن شده و این عارضه منجر به عفونت زخم و حتی مرگ فرد می شود.

2. آسیب های عصبی

   ممکن است طی شکستگی استخوان، عصب سیاتیک به شدت آسیب ببیند و فرد دچار مشکلات عصبی و یا بی حسی در ناحیه تحتانی شود و کنترل ادرار و مدفوع خود را نیز از دست بدهد.

3. نکروز آواسکولار

   ممکن است به دنبال شکستگی استخوان لگن، خون رسانی در ناحیه استخوان فمور و ران و لگن به خوبی انجام نشود و قسمت سر استخوان ران دچار سیاهی و یا همان نکروز آواسکولار شود.

4. عفونت و لخته شدن خون

   عفونت های ریوی، ادراری و همچنین عفونت هایی که به دلیل زخم بستر به وجود می آیند از دیگر عوارض این آسیب بوده و در سالمندان احتمال مرگ را افزایش می دهد. چرا که ممکن است این عفونت وارد خون شود و به نواحی حیاتی بدن برسد. همچنین در بعضی مواقع خون لخته شده و در رگ ها حرکت می کند، در صورتی که این لخته مسیر رگ های مهم را مسدود کند و به قلب، ریه و مغز برود، زندگی و جان بیمار به خطر خواهد افتاد.

5. جوش نخوردن استخوان ها

   گاهی ممکن است به دلیل عوارضی از جمله پوکی استخوان، آرتروز و یا در سنین سالمندی که استوان های بدن ضعیف شده و قادر به ترمیم سریع و نیستند، بعد از شکستگی استخوان به درستی جوش نخورد.

عوارض جراحی شکستگی لگن

بعد از جراحی لگن، در صورتی که استخوان شکسته باشد و پزشک طی جراحی، استخوان را جوش داده باشد، ممکن است عوارضی از جمله خوب جوش نخوردن و یا جوش نخوردن استخوان اتفاق بیفتد و پزشک مجبور به جراحی دوباره و تعویض مفصل لگن شود. در صورتی که جراحی از نوع تعویض مفصل باشد، نیز ممکن است عوارضی بعد از جراحی ایجاد شود و موجب ناراحتی بیمار و همچنین اختلالات عملکردی و حرکتی او شود. این عوارض عبارتند از:

1. عفونت

   عفونت یکی از عوارضی است که بعد از جراحی ممکن است اتفاق بیفتد. البته علل این عفونت می تواند اشتباه پزشکی، مشکلات داخلی و عدم مراقبت کافی از ناحیه جراحی شده باشد.

2. لق بودن مفصل

   در صورتی که مفصل مصنوعی به درستی در جایگاه خود قرار نگرفته باشد و یا سایز آن مناسب نباشد، ممکن است بعد از جراحی لق شود و فرد مجبور شود، مجددا جراحی انجام دهد.

3. در رفتگی مفصل

   در رفتگی مفصل لگن نیز می تواند به دلیل لق شدگی مفصل لگن اتفاق بیفتد که به دنبال آن جراح مجددا عمل تعویض مفصل را انجام خواهد داد. (این عارضه می تواند، چند هفته بعد از جراحی و یا سال ها بعد از جراحی اتفاق بیفتد.)

4. ساییدگی مفصل مصنوعی

   ساییدگی مفصل مصنوعی از شایع ترین عوارض مربوط به جراحی لگن می باشد و معمولا در کاسه پلی اتیلنی ایجاد می شود. این عارضه معمولا به مرور زمان و به تدریج اتفاق افتاده و موجب ناراحتی های از جمله درد در ناحیه لگن و ران شده و مانع تحرک آسان فرد می شود.

5. تغییر طول اندام

   ممکن است بعد از جراحی یکی از پاها از پای دیگر کوتاه تر به نظر برسد که این نیز به دلیل ناهماهنگی استخوان ها بوده و در موارد بسیار کمی مشاهده می شود.

6. لخته شدن خون و آمبولی

   از دیگر عوارض ایجاد شده بعد از جراحی لگن می توان به لخته شدن خون در عروق و یا همان آمبولی اشاره کرد. البته این عارضه خطرناک بوده و در صورت حرکت لخته خون و رسیدن آن به ریه، قلب و مغز ممکن است، فرد جان خود را از دست دهد. بدین منظور فرد باید در صورت وقوع آمبولی تحت نظر پزشک و درمان های فوریتی قرار بگیرد.

7. دردهای شدید

   یکی از عوارضی که معمولا به دنبال عوارض ایجاد شده از جمله ساییدگی مفصل، دررفتگی و یا لق شدن مفصل اتفاق می افتد، بروز دردهای شدیدی است که مانع حرکت آسان پا و لگن می شود و به دیگر نواحی بدن از جمله ستون فقرات و پاها نیز انتشار می یابد.

8. مشکلات حرکتی

   از دیگر عوارض بعد از جراحی لگن شکسته می توان به کاهش دامنه حرکتی فرد در ناحیه لگن و پاها اشاره کرد که این عارضه به دلیل بروز دردهای شدید و یا دررفتگی و لق شدن مفصل مصنوعی و یا خوب جوش نخوردن استخوان ها اتفاق می افتد و ممکن است فرد دچار لنگش شود.

سوالات متداول

1. چه مدت طول می کشد تا بهبود در لگن حاصل شود؟

   بعد از شکستگی استخوان لگن حدود ۸ الی ۱۲ هفته زمان لازم است که استخوان ها جوش بخورند و به وضعیت سابق خود باز گردند. البته طول این دوره با توجه به وضعیت بیمار، قدرت بدنی، سلامت جسمی، روش های درمان فیزیوتراپی و درمان به موقع متغیر می باشد. در افرادی که به بیماری های خاص مانند پوکی استخوان یا آرتروز مبتلا نیستند و همچنین در جوانان این دوره سریع طی شده و ممکن است کمتر از ۸ هفته نیز جوش خوردگی استخوان و بهبود صورت بگیرد. در رابطه با مدت زمان درد باید گفت تقریبا حدود ۲ تا ۴ هفته بعد از شکستگی و جراحی درد همچنان باقی مانده و بعد از ۴ هفته تسکین می یابد.

2. فیزیوتراپی تا چه میزان موفق بوده و موجب بهبود می شود؟

   درصد موفقیت فیزیوتراپی به وضعیت و شدت شکستگی، سن بیمار، تکمیل درمان، مراقبت های لازم و همچنین مهارت فیزیوتراپیست بستگی دارد. در صورتی که بیمار جوان باشد، از سلامت جسمانی کامل برخوردار باشد و به عوارضی از جمله پوکی استخوان، آرتروز و عفونت های استخوانی مبتلا نباشد و درمان به بهترین شکل و در بهترین زمان انجام شود، موفقیت در درمان و بهبود وضعیت لگن بسیار زیاد خواهد بود.

3. چه افرادی بیش تر در معرض عوارض بعد از شکستگی لگن قرار می گیرند؟

   این آسیب ممکن است برای هر شخصی اتفاق بیفتد. البته درجه و میزان عوارض بعدی آن در افراد متفاوت می باشد. بعضی افراد دچار ناراحتی و عوارض بیشتری می شوند. این آسیب و عوارض آن در بین افراد زیر شایع تر بوده و بیشتر اتفاق می افتد:
   • افرادی که بیش از حد نشسته و یا ساعت ها روی سطوح سفت و سخت می نشینند.
   • افرادی که ورزش های مختلف و حرفه انجام می دهند و یا اندام تحتانی آن به دلیل فعالیت‌های بدنی و ورزشی تحت فشار است.
   • افرادی که به بیماری سرطان استخوان، پوکي استخوان، آرتروز و... مبتلا هستند.
   • افرادی که دچار ضعف های شدید عضلانی و بیماری های مفصلی از جمله سندروم پیریفورمیس و سندروم مورتون هستند.
   • افرادی که بیش از حد چاق بوده و اضافه وزن دارند و نمی توانند به خوبی راه بروند و یا حرکت کنند.
   • افراد در سنین سالمندی نیز بیش تر در معرض خطر این آسیب هستند، چرا که استخوان های ضعیفی دارند.

4. چگونه می توان از ایجاد عوارض شدید بعد از شکستگی لگن جلوگیری کرد؟

   درمان به موقع و مراقبت های بعد از درمان، احتمال ابتلا به آسیب و عوارض بعد از شکستگی را کاهش داده و از بروز آن جلوگیری می کند. از آنجایی که بعد از شکستگی به دلیل عدم تحرک ممکن است فرد دچار مشکلات بسیاری شود، توصیه می شود جهت جلوگیری از عوارض احتمالی و جوش خوردن سریع استخوان های آسیب دیده لگن، نکات زیر را رعایت کند:
   1. اقدام سریع جهت درمان
   2. تکمیل جلسات فیزیوتراپی
   3. انجام تمرینات سبک ورزشی
   4. راه رفتن به کمک عصا و واکر
   5. استفاده از ویتامین های ضروری و کلسیم
   6. کنترل وزن و داشتن رژیم غذایی مناسب
   7. استفاده از تشک طبی و نرم به هنگام خوابیدن و نشستن