آیا فیزیوتراپی موجب درد در بدن خواهد شد؟ آیا فیزیوتراپی عوارض خطرناکی به همراه دارد؟ بعضی از افراد به دلیل ترس از تکنیک های فیزیوتراپی و نگرانی بابت درد و خطر این تکنیک ها، از فیزیوتراپی پرهیز کرده و حاضر به درمان خود از طریق تکینک های این روش درمانی کاربردی نیستند. باید گفت فیزیوتراپی درمانی مطمئن بوده و در حالت کلی هیچ عارضه خطرناکی به دنبال ندارد. حتی دردهای بعد از فیزیوتراپی نیز طبیعی بوده و در اکثر مواقع به صورت موقت و خفیف اتفاق می افتد. پس دقت کنید که فقط به دلیل ترس و نگرانی از درد و عوارض فیزیوتراپی در درمان خود سهل انگاری نکنید. در این مقاله به بررسی علل درد بعد از فیزیوتراپی و روش های جلوگیری از آن پرداخته و نگرانی های شما را برطرف خواهیم کرد.
فیزیوتراپی چیست؟
توانبخشی و یا به زبان علمی همان فیزیوتراپی، شاخه ای از علم پزشکی بوده که بیشتر بر روی استخوان ها و سیستم اسکلتی بدن متمرکز می شود. فیزیوتراپی از درمان های ایمن، کاربردی، موثر و غیر تهاجمی بوده و توسط فیزیوتراپیست انجام گرفته و به بهبود عملکرد سیستم حرکتی بدن، جلوگیری از آسیب های احتمالی و شدیدتر، انعطاف پذیری بهتر و تقویت عضلات کمک می کند. به کمک فیزیوتراپی و تکنیک های گوناگون آن، درمان افراد به خوبی انجام شده که این درمان خود به دو قسمت اصلی تقسیم می شود. بخشی از فیزیوتراپی به تمرینات ورزشی و یا تمرین درمانی اختصاص داشته و بخش دیگر با تکنیک های دستی و غیر دستی انجام می گیرد.
آیا درد بعد از فیزیوتراپی طبیعی است؟
در خیلی از موارد سوالی که ممکن است ذهن بیمار و فرد را به خود مشغول کند این است که آیا درد بعد از فیزیوتراپی طبیعی است؟ یا نشان دهنده عارضه و آسیب جدیدی در بدن است؟ در رابطه با این سوال باید گفت اکثرا بعد از فیزیوتراپی ممکن است فرد دچار ناراحتی های خفیفی از جمله درد شود. البته این اتفاق بین همه افراد نمی افتد و به روش درمان، مهارت فیزیوتراپیست و درجه آسیب و حساسیت بدن بیمار بستگی دارد. پس می توان گفت درد خفیف و کوتاه مدت بعد از فیزیوتراپی کاملا طبیعی است و هیچ نشانه خطرناک و هشدار دهنده ای به همراه ندارد، اما در صورت شدید بودن و عدم توقف آن حتما باید به فیزیوتراپیست اطلاع داد.
علل درد بعد از فیزیوتراپی
همانطور که قبلا اشاره کردیم درد بعد از فیزیوتراپی یک مسئله طبیعی است و در اکثر مواقع به صورت موقت و خفیف اتفاق می افتد. این درد می تواند به دلایل مختلفی اتفاق بیافتد. دلایل بروز درد بعد ازفیزیوتراپی عبارتند از:
- یکی از دلایل اصلی بروز درد بعد از فیزیوتراپی استفاده مجدد و فعالیت دوباره ماهیچه ها و عضلات آسیب دیده بدن بعد از ثابت شدن در جلسات فیزیوتراپی است. وقتی به طور مجدد از ماهیچه ریکاوی شده کار می کشید و به آن فشار وارد می کنید، اسید لاتیک بیشتری تولید شده و درد و حساسیت نیز بیشتر می شود.
- یکی از دلایلی که به ندرت اتفاق می افتد و موجب بروز درد بعد از فیزیوتراپی می شود، التهاب مفاصل بعد از انجام تکنیک های فیزیوتراپی می باشد. این التهاب موجب محدودیت در حرکت مفصل و درد آن به هنگام تکان دادن مفصل می شود.
- یکی از شایع ترین علل درد بعد از فیزیوتراپی، کار بیش از حد ماهیچه هاست. در صورتی که فرد یک باره فشار زیادی به ماهیچه وارد کند و به طور مکرر و بیش از حد از آن کار بکشد، درد ایجاد می شود.
- قرار گیری مفصل آسیب دیده بعد از فیزیوتراپی نیز می تواند از دلایل ایجاد درد بعد از فیزیوتراپی باشد، چرا که وضعیت بدنی نامناسب موجب فشار به مفصل و ایجاد درد به هنگام خم و راست کردن و حرکت دادن آن می شود.
- گاهی تحریک عصب و یا تحت فشار قرارگرفتن آن می تواند موجب ایجاد درد بعد از فیزیوتراپی شود. برای مثال در صورتی که ناحیه کمر تحت درمان فیزیوتراپی قرار بگیرد و اعصاب ناحیه پایینی کمر تحت فشار قرار بگیرند و تحریک شوند، ممکن است فرد به هنگام نشستن و قرارگرفتن بر روی کمر درد احساس کند.
- افزایش شدت ورزش، آغاز ورزش های جدید و البته ورزش های غیر اصولی که موجب فشار به مفصل می شوند، می توانند بعد از فیزیوتراپی موجب درد مفصلی شوند.
- حساسیت بدن از موارد دیگری است که می تواند موجب احساس درد شود. در صورتی که فرد بدن حساسی داشته باشد ممکن است بعد از فیزیوتراپی تا مدتی درد داشته باشد.
- کشش عضلات از دیگر مواردی است که می تواند موجب ایجاد درد خفیف بعد از تمرینات فیزیوتراپی شود.
- اشتباه فیزیوتراپیست و درمان غلط نیز می تواند موجب آسیب به بدن و در نهایت بروز درد شود که این گونه دردها معمولا خفیف و کوتاه نیستند و باید حتما بعد از گذشت دو الی سه روز به فیزیوتراپیست اطلاع داده شود.
عوارض فیزیوتراپی
بخشی از دغدغه و نگرانی های افراد مربوط به عوارض ایجاد شده در حین و یا بعد از درمان فیزیوتراپی می باشد. باید گفت این روش از روش های مطمئن بوده و فقط در صورتی که فیزیوتراپیست مهارت و تجربه کافی و لازم را نداشته باشد، ممکن است برای فرد مشکل به وجود بیاورد. چرا که قبل از انجام هر کدام از این روش ها و تکنیک ها اول وضعیت سلامت بدن از جمله سلامت قلب، عدم وجود باطری در قلب، عدم وجود تومورهای بدخیم، عدم بارداری، عدم وجود پلاتین در ناحیه آسیب دیده، عدم فشارخون بالا و دیابت و همچنین دیگر بیماری هایی که ممکن است با انجام برخی از تکنیک های فیزیوتراپی موجب ناراحتی و خطر در بدن شود، مورد بررسی قرار می گیرند و سپس با توجه به وضعیت سلامت فرد، فیزیوتراپیست از تکنیک های فیزیوتراپی استفاده می کند. از عوارض موقت و جانبی آن نیز می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- درد خفیف و یا سوزش
- تورم در ناحیه ای که فیزیوتراپی روی آن انجام شده
- اسپاسم و گرفتگی موقت عضلانی
جلوگیری و کنترل درد بعد از فیزیوتراپی
از آنجایی که بعد از فیزیوتراپی ممکن است علائم و عوارضی ایجاد شود و موجب ناراحتی بیمار شود، بهتر است بعد از انجام فیزیوتراپی جهت کنترل درد و عوارض دیگر و همچنین کاهش و بهبود آن به موارد زیر توجه کنید:
-
استفاده از کمپرس سرد
بعد از فیزیوتراپی جهت کاهش و بهبود التهابات بر روی ناحیه تحت درمان کمپرس سرد و یا یخ قرار دهید. این کار موجب کاهش تورم و التهاب و در نهایت درد می شود و به بهبود بافت های ملتهب کمک می کند. (دقت کنید به مدت ۱۰ دقیقه کمپرس را به صورت غیر مستقیم بر روی ناحیه فیزیوتراپی شده قرار دهید.) -
تنفس آرام
روزانه ۵ الی ۱۵ دقیقه از زمان خود را به تنفس آرام اختصاص دهید. این کار به تسکین درد بعد از فیزیوتراپی کمک می کند. -
نوشیدن و مصرف مایعات
مایعات زیادی بنوشید و حتما روزانه 4 الی 5 لیوان آب بعد از اتمام جلسات فیزیوتراپی بنوشید. این کار به از بین بردن مواد زائد و دفع سموم بدن کمک کرده و موجب بهبود گردش و جریان خون می شود -
تکنیک های فیزیوتراپی
فیزیوتراپیست برای کاهش درد بعد از فیزیوتراپی به شما تکنیک هایی را آموزش خواهد داد، حتما از این تکنیک ها استفاده کنید و آنها را طبق تجویز فیزیوتراپیست انجام دهید. -
ماساژ
یکی از کارهای موثر در کاهش درد و بهبود آن، ماساژ دادن ناحیه دردناک می باشد. بعد از فیزیوتراپی می توانید با استفاده از روغن های گیاهی و یا پمادهای ضد درد و ضد التهاب و حتی آب ولرم یا گرم ناحیه دردناک را ماساژ دهید تا درد تسکین یابد. -
حمام
حمام نیز از دیگر اقداماتی است که بعد از جلسات فیزیوتراپی به منظور تسکین و کاهش درد می توانید انجام دهید. این کار به افزایش جریان خون و بهبود بافت ها کمک کرده و موجب کاهش التهاب و درد می شود.
سوالات متداول
-
آیا در حین فیزیوتراپی درد خواهیم داشت؟
در رابطه با درد در حین فیزیوتراپی باید گفت بعضی از تکنیک های فیزیوتراپی از جمله درای نیدلینگ در هنگام انجام آن ممکن است موجب درد و سوزش خفیفی در بدن شوند. در حالت کلی در حین فیزیوتراپی درد شدید و یا در بعضی مواقع حتی درد خفیف هم ایجاد نخواهد شد، مگر اینکه فیزیوتراپیست ماهر و متخصص نباشد و در تشخیص خود دچار اشتباه شده باشد و یا به اشتباه ناحیه دیگری را تحت درمان خود قرار دهد و در انتخاب روش های درمانی دچار اشتباه شود. البته افراد سالمند به دلیل داشتن بدنی ضعیف و حساس بیشتر از دیگر افراد درد و ناراحتی در حین فیزیوتراپی احساس خواهند کرد. چرا که بدن آن ها درمقابل درد واکنش سریع نشان داده و تحمل درد را ندارد. -
علت بازگشت درد بعد از فیزیوتراپی چیست؟
درد بعد از فیزیوتراپی می تواند به دلایل مختلفی مجددا باز گردد. این دلایل عبارتند از:- حرکات شدید و ناگهانی بدن و ناحیه فیزیوتراپی شده
- ورود فشار و ضربه به ناحیه فیزیوتراپی شده
- قرار گرفتن بدن در حالت نادرست از جمله بد نشستن، بد خوابیدن و...
- عدم تکمیل جلسات فیزیوتراپی و درمان
- عدم انجام مراقبت های لازم بعد از فیزیوتراپی
- خطا در درمان از جانب فیزیوتراپیست
-
فیزیوتراپیست چگونه موجب بروز درد بعد از فیزیوتراپی می شود؟
فیزیوتراپیست می تواند یکی از عوامل موثر در بروز درد بعد از فیزیوتراپی و حتی حین فیزیوتراپی باشد. از آنجایی که فیزیوتراپیست انجام دهنده درمان است نه تنها باید تخصص کافی و سرعت عمل داشته باشد، باید بسیار محتاطانه عمل کند. چرا که هرگونه خطا و سهل انگاری و تشخیص اشتباه می تواند موجب ایجاد عوارض شدیدی از جمله درد و آسیب های جدی تری در بدن شود. یکی از این اشتباهات تشخیص نادرست ناحیه آسیب دیده که تحت درمان قرار گرفته، می باشد. چنانچه در هنگام اعمال درمان ناحیه را اشتباه تشخیص دهد و یا از یک روش ممنوعه استفاده کند، شرایط بیمار را در نظر نگیرد و یا هر جلسه وضعیت بیمار را به درستی چک نکند، می تواند موجب ناراحتی و درد بیمار شود. همچنین در بخش تمرین درمانی در صورتی که برنامه ورزشی و نرمش به صورت صحیح و به ترتیب درست تنظیم و انجام نشود، می تواند موجب درد عضلات و مفاصل بدن فرد شود.
