شکستگی مهره گردن چیست؟ | علائم و عوارض | زمان بهبودی و درمان

چکیده مطلب

یکی از اتفاقات خطرناکی که می تواند برای افراد رخ دهد، شکستگی گردن می باشد. ستون مهره ای گردن جایی است که سر را به شانه و بدن متصل می کند. در صورتی که این ناحیه دچار شکستگی شود، می تواند بیمار را تا مدت ها ناتوان کند.
آیا می دانید که چه مواردی می توانند موجب شکستگی گردن شوند؟ علائم این شکستگی کدام اند؟ راه های تشخیص و درمان آن چیست؟ فیزیوتراپی چه نقشی در درمان شکستگی گردن دارد؟ آیا می توان از بروز این عارضه پیشگیری کرد؟
در این مقاله پاسخ این سوالات را به طور کامل شرح داده ایم. پس با رامتن همراه باشید.

شکستگی گردن چیست؟

گردن از هفت مهره تشکیل شده است که به آن ها مهره های گردنی گفته می شود. شکستگی گردن به حالتی گفته می شود که در آن یک یا تعدادی از این مهره ها بر اثر عواملی دچار شکستگی شوند. در صورتی که این شکستگی ها شدید باشند، می توانند تهدید کننده زندگی فرد باشند و به مرگ او منجر شوند.
این اتفاق به این دلیل است که مهره های گردنی علاوه بر اتصال سر به بدن و شانه ها، وظیفه محافظت از نخاع و اعصاب ظریفی که از آن می گذرند را بر عهده دارند و در صورت آسیب دیدگی نخاع و عصب ها، احتمال فلج شدگی و حتی مرگ وجود خواهد داشت. میزان شکستگی گردن بر اساس شدت آسیب وارده به گردن مشخص می گردد و می تواند جزئی و یا جدی باشد. در هر صورت این شکستگی نیاز به مراقبت های فوری پزشکی دارد.

علائم شکستگی گردن

از علائم شکستگی گردن می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. درد

   اولین نشانه شکستگی گردن بروز درد و حساسیت می باشد. این درد می تواند از شانه ها شروع شده و تا دست ها گسترش پیدا کند.

2. سوزن سوزن و بی حسی

   در صورت شکستگی گردن ممکن است فرد احساس سوزن سوزن و بی حسی در هر قسمت از بدن خود داشته باشد. این عارضه می تواند با کاهش حس در دست ها و پاها و ضعف ماهیچه های بدن همراه باشد.

3. عدم توانایی در حرکت دادن بخشی یا تمام بدن

   ناتوانی در حرکت دادن بخشی و یا تمام بدن یکی دیگر از علائم وجود شکستگی گردن می باشد که می تواند نشان دهنده آسیب به عصب ها و نخاع باشد.

4. تورم و کبودی

   این شکستگی می تواند با متورم و کبود شدن گردن همراه باشد.

5. دیگر علائم

   مشکل در تنفس، مشکل در بلع، اختلال در حواس و دوبینی نیز می توانند از نشانه های این عارضه باشند که در کنار علائم اصلی ایجاد می شوند.

تشخیص شکستگی گردن

تشخیص این شکستگی با مراجعه به متخصص ستون فقرات و نخاع و یا متخصص ارتوپدی و با انجام معاینات و تصویربرداری امکان پذیر است. در ادامه نحوه تشخیص شکستگی گردن را توضیح می دهیم:

1. معاینه فیزیکی

   در معاینه فیزیکی، پزشک معالج ابتدا سوالاتی درمورد نحوه آسیب دیدگی می پرسد و سپس اقدام به بررسی علائم فیزیکی آسیب نخاعی می پردازد.

2. تصویربرداری

   انجام تصویربرداری های زیر به تشخیص وجود شکستگی، رگ به رگ شدن و یا کشیدگی کمک می نماید:

   • اشعه ایکس

     تصاویر به دست آمده از اشعه ایکس وجود هرگونه آسیب به مهره های گردنی مانند ترک خوردگی و یا شکستگی را نشان می دهند.

   • سی تی اسکن

     سی تی اسکن یا اسکن توموگرافی کامپیوتری، تصاویر دقیقی از نخاع و بافت های اطراف آن را به نمایش می گذارد.

   • ام آر آی

     تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)، تصاویر سه بعدی دقیقی را از ستون فقرات، مهره های گردنی، اعصاب، نخاع و سایر بافت ها را ارائه می دهد.

درمان شکستگی گردن

پزشک معالج نوع درمان مورد نیاز برای شکستگی گردن را با در نظر گرفتن مواردی مانند شدت شکستگی، وجود آسیب نخاعی، در رفتگی مهره های گردنی و همچنین با در نطر گرفتن این مورد که کدام یک از مهره های گردن دچار شکستگی شده است، تعیین می نماید. انواع روش های درمان این عارضه عبارتند از:

1. استفاده از بریس گردن

   در صورتی که گردن دچار شکستگی فشاری و یا ترک خوردگی جزئی شده باشد، ممکن است استفاده از بریس گردنی تجویز شود. مدت زمان استفاده از این بریس بسته به شرایط بیمار دارد و می تواند از چند هفته تا چند ماه باشد.

2. تراکشن

   تراکشن شامل استفاده از وسیله ای برای ایجاد محدودیت در حرکات سر و گردن می باشد. محدودیتی که این وسیله ایجاد می کند از میزان محدودیت حرکتی که بریس به وجود می آورد، بیشتر است. بریس هالو که شامل یک جلیقه سخت، میله و یک حلقه می باشد با استفاده از پیچ هایی به جمجمه بیمار متصل می شود تا از حرکات گردن او پیشگیری کند.

3. جراحی

   جراحی گردن شکسته در صورتی انجام می شود که امکان درمان آن با استفاده از بریس و تراکشن وجود نداشته باشد و استخوان ها یا همان مهره های گردن دچار در رفتگی، شکستگی شدید و یا ناپایداری شده باشند. این جراحی توسط جراح ستون فقرات و اعصاب صورت می گیرد. این جراحی بسته به نوع و شدت آسیب دیدگی بیمار می تواند با باز کردن قسمت جلو و یا پشت گردن انجام شود.

فیزیوتراپی برای شکستگی گردن

به طور معمول فیزیوتراپی پس از شکستگی گردن، چه بیمار تحت عمل جراحی قرار گرفته باشد و چه با استفاده از سایر روش های درمانی که پیش تر به آن ها اشاره نمودیم، درمان شده باشد، برای کمک به تسریع بهبودی، توانبخشی و تقویت گردن توصیه می شود. فیزیوتراپیست برنامه درمانی متناسب با شرایط بیمار را طراحی کرده و با استفاده از روش های لازم به درمان و بهبودی بیمار کمک می نماید. ممکن است نیاز باشد بیمار چندین ماه تحت درمان فیزیوتراپی قرار بگیرد تا بهبودی کامل حاصل شود. برخی از این روش های فیزیوتراپی عبارتند از:

1. سوزن خشک

   یکی از مدالیته های پرکاربرد در فیزیوتراپی، سوزن خشک یا درای نیدلینگ می باشد که توسط فیزیوتراپیست آموزش دیده انجام می شود. انجام این روش درد و حساسیتی را در بیمار به وجود نمی آورد و تنها به دلیل فرو رفتن سوزن ها درون پوست، ممکن است بیمار مقداری سوزش را احساس نماید.
   فرو بردن سوزن های نازک فلزی درون پوست موضع آسیب دیده مانند گردن، موجب سنتز کلاژن که در ترمیم استخوان و سایر بافت های آسیب دیده نقش دارد، می شود. این سوزن ها به تحریک تولید اندورفین و انفکالین که از هورمون های مسکن طبیعی بدن هستند پرداخته و به این ترتیب به تسکین درد کمک می کنند.
   از دیگر مزایای استفاده از این روش می توان به بهبود گردش خون در موضع آسیب دیده که در نتیجه آن اکسیژن و مواد مغذی که برای تغذیه و ترمیم بافت بسیار ضروری هستند، در مقادیر بیشتری به آن ناحیه می رسند و بدین صورت سرعت ترمیم استخوان شکسته افزایش می یابد.

2. ماساژ درمانی

   ماساژ یکی از تکنیک های درمانی می باشد که از گذشته های بسیار دور در درمان برخی مشکلات و بیماری ها کاربرد داشته است و امروزه به صورت تخصصی تر و حرفه ای تر برای درمان مشکلات و بیماری های عضلانی اسکلتی توسط فیزیوتراپیست های آموزش دیده در مراکز فیزیوتراپی به کار گرفته می شود.
   ماساژ بافت های آسیب دیده با لمس کردن و وارد کردن فشار های معینی با در نظر گرفتن شرایط و مشکل بیمار، به بافت های تحت درمان انجام می شود. از مزایای ماساژ درمانی می توان به کاهش تنش عضلانی و کمک به بهبود دامنه حرکتی ناحیه آسیب دیده بیمار و همچنین بهبود خونرسانی و اکسیژن رسانی به آن ناحیه که موجب ایجاد شرایط مفیدی برای کمک به بافت جهت ترمیم خود می گردد، اشاره کرد.

3. لیزر درمانی

   لیزر درمانی امروزه در زمینه های مختلفی کاربرد دارد که یکی از آن ها کمک به درمان آسیب های عضلانی اسکلتی می باشد و به عنوان یکی از روش های بی خطر و بدون درد در فیزیوتراپی شناخته می شود.
   در این روش نور متمرکز لیزر بر روی ناحیه آسیب دیده مانند گردن تابانده می شود. از اثرات درمانی لیزر تراپی می توان به کاهش اسپاسم عضلانی ستون فقرات، افزایش سرعت ترمیم استخوان ها و سایر بافت های آسیب دیده با تحریک تولید پروتئین کلاژن، تسکین درد با تحریک تولید هورمون های ضددرد اندورفین و انفکالین، بهبود دامنه حرکتی و عملکرد گردن اشاره نمود.

4. ورزش درمانی

   ورزش درمانی و یا تمرین درمانی شامل برنامه تمرینی می باشد که توسط فیزیوتراپیست برای درمان مشکلات عضلانی اسکلتی بیمار و با در نظر گرفتن شرایط او طراحی می گردد. این تمرینات می توانند در کلینیک فیزیوتراپی تحت نظر فیزیوتراپیست انجام شوند و یا پس از آموزش به بیمار از او خواسته شود تا آن ها را در منزل انجام دهد. اهداف ورزش درمانی در آسیب های گردنی می توانند شامل تقویت و افزایش انعطاف پذیری عضلات گردن، بهبود دامنه حرکتی گردن، بهبود تعادل و کاهش درد، تورم و التهاب می باشند.

5. تحریک الکتریکی از راه پوست (TENS)

   تحریک الکتریکی عصب و یا عضله از راه پوست با استفاده از دستگاه تنس (TENS) در فیزیوتراپی با هدف کمک به بهبود بافت های آسیب دیده انجام می شود. دستگاه تنس با اعمال جریان الکتریکی در ولتاژ پایین به موضع تحت درمان، موجب کاهش درد و التهاب می گردد. مکانیسم تسکین درد آن به این صورت است که این پالس های الکتریکی موجب تحریک تولید هورمون های ضددرد طبیعی توسط بدن و همچنین ایجاد اختلال در انتقال سیگنال درد از عصب ها به مغز شده که در نتیجه آن درد کاهش می یابد.

 علل شکستگی گردن

از عواملی که می توانند در شکستگی گردن نقش داشته باشند، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. تصادف

   تصادف با وسایل نقلیه موتوری مانند اتومبیل، موتور و دوچرخه و وارد شدن ضربه و فشار زیاد به گردن می تواند منجر به شکستگی آن شود.

2. افتادن

   سقوط از ارتفاع مانند زمانی که فرد از نردبان، پشت بام و یا اسب می افتد و همچنین افتادن درحین انجام فعالیت های ورزشی مانند زمانی که فرد در حال انجام حرکات آکروباتیک و یا ژیمناستیک می باشد، از دیگر علل شکستگی گردن می باشند.

3. برخورد سر با یک جسم

   برخورد سر و یا کوبیدن آن به یک جسم سخت به طور مثال زمانی که فرد در فعالیت های ورزشی مانند فوتبال، هاکی، موج سواری، ورزش های رزمی و اسکی فعالیت دارد، می تواند منجر به شکستگی گردن شود.

4. شیرجه زدن در استخر کم عمق

   شیرجه زدن در استخر کم عمق موجب برخورد سر به کف استخر شده و خطر شکستگی گردن را به همراه خواهد داشت.

مدت زمان بهبودی شکستگی گردن

درمان شکستگی گردن ممکن است مسلتزم بستری شدن بیمار به مدت چند روز تا چند هفته در بیمارستان باشد. به طور مثال زمان یکه بیمار تحت عمل جراحی قرار بگیرد ممکن است مجبور شود برای مدت طولانی در بیمارستان بماند.
در مقابل فردی که دچار شکستگی جزئی شده باشد و به نخاع او آسیبی نرسیده است، نیاز به جراحی پیدا نمی کند و تنها استفاده از بریس و یا دستگاه تراکشن برای درمان او در نظر گرفته می شود که در این صورت با تایید پزشک معالج خود می تواند به منزل برگردد و مراقبت های لازم را انجام دهد.
مدت زمان بهبودی شکستگی های خفیف که با استفاده از بریس درمان می یابند، بین 6 تا 8 هفته طول می کشد و شکستگی های شدید تر که با عمل جراحی درمان می گردند، در حدود 3 تا 6 ماه طول بکشد و توانبخشی آن با استفاده از فیزیوتراپی ماه ها و یا سال ها زمان ببرد.

مراقبت های حین درمان شکستگی گردن

رعایت نکات زیر به افرادی که در حال بهبودی پس از شکستگی گردن می باشند، توصیه می شود:

1. بریس گردن را مطابق با دستور پزشک معالج استفاده نمایید. ممکن است پزشک توصیه کند که آن را حتی در زمان خواب نیز بر روی گردن خود ببندید.
2. دارو هایی که پزشک معالج تجویز کرده است را به طور مرتب و طبق تجویز ایشان مصرف کنید و به طور سر خود اقدام به مصرف بیش از حد این دارو ها و یا سایر دارو ها ننمایید.
3. در صورتی که دچار درد شدیدی شدید که با دارو نیز تسکین نیابد، با پزشک خود تماس بگیرید.
4. از انجام فعالیت هایی که باعث بروز درد و یا تشدید آن می شوند، پرهیز نمایید.
5. تمرینات ورزشی تقویتی را که پزشک معالج توصیه کرده است را به طور مرتب انجام دهید.
6. به طور مرتب و مطابق با توصیه پزشک معالج و فیزیوتراپیست خود، در جلسات فیزیوتراپی شرکت نمایید و توصیه های فیزیوتراپیست خود در مورد انجام تمرینات ورزشی تقویتی در منزل را به طور جدی انجام دهید.
7. هنگام خواب از بالشتی که ارتفاع مناسبی داشته باشد و گردن و کمر را در یک راستا نگه می دارد، استفاده نمایید.
8. بازگشت به کار و یا سایر فعالیت ها تنها با اجازه پزشک معالج امکان پذیر می باشد.
9. در صورتی که احساس درد داشتید، می توانید از یک پد حرارتی استفاده کنید و آن را هر دو ساعت یک بار به مدت 20 دقیقه بر روی گردن خود قرار دهید.
10. برای کاهش تورم و درد استفاده از کمپرس یخ پیشنهاد می شود، اما در صورتی که بر اثر سرمای آن احساس ناراحتی داشتید آن را از روی گردن بردارید.
11. احتمال افتادن و یا برخورد با اشیاء را به حداقل برسانید. برای این کار می توانید از کفش مناسب استفاده کنید و همچنین در منزل خود فرش پهن کنید تا خطر لیز خوردن و افتادن را کاهش دهید.
12. از رانندگی کردن تا زمانی که پزشک معالج شما اجازه نداده است، خودداری نمایید. زیرا حرکات سر و چرخاندن آن در حین رانندگی و یا حتی تصادف جزئی می تواند در روند بهبودی اختلال ایجاد کند.

آیا می توان از شکستگی گردن پیشگیری نمود؟

رعایت نکات زیر در پیشگیری از شکستگی گردن و یا کاهش خطر آن نقش مهمی دارند:

1. هنگامی که سوار ماشین می شوید، حتما کمربند ایمنی خود را ببندید.
2. استفاده تجهیزات ورزشی و کلاه ایمنی زمانی که قصد انجام فعالیت های ورزشی دارید، توصیه می گردد.
3. از شیرجه زدن در استخر های کم عمق و یا با عمق نامشخص خودداری نمایید.
4. استفاده از تشک و اسپاتر را زمانی که حرکات آکروباتیک انجام می دهید را فراموش نکنید.

سوالات متداول

1. کدام گروه سنی بیشتر در معرض شکستگی گردن قرار دارند؟

   مطالعات نشان داده است که ورزشکاران نوجوان نسبت به سایر سایر گروه های سنی بیشترین میزان شکستگی گردن را دارند.

2. در صورتی که فردی دچار شکستگی گردن شد چه اقداماتی انجام دهیم؟

   اگر فردی در تصادف و یا سایر حوادث دچار شکستگی گردن شد، با اورژانس تماس بگیرید و به هیچ عنوان سر، گردن و یا بدن او را تکان ندهید. پرسنل فوریت های پزشکی با احتیاط و بدون آسیب رساندن بیشتر به گردن بیمار او را به بیمارستان منتقل می کنند.

3. آیا احتمال آسیب به نخاع در صورت شکستگی گردن وجود دارد؟

   از آن جایی که نخاع از ستون فقرات گردنی و کمری عبور می کند، در صورت شکستگی گردن امکان آسیب رساندن به نخاع وجود دارد. آسیب های گردن بیشتر تاثیر را بر حرکت و احساس بدن دارند و در صورت آسیب دیدگی شدید گردن و نخاع امکان فلج شدن وجود خواهد داشت.