شکستگی لیسفرانک در ناحیه کف پا | 8 روش فیزیوتراپی + زمان بهبودی

چکیده مطلب

یکی از شکستگی هایی که ممکن است در ناحیه کف پا در برخی از افراد اتفاق بیفتد، شکستگی لیسفرانک می باشد. به نظر شما این نوع شکستگی به چه دلایلی اتفاق می افتد و در صورت رخ دادن فرد را با چه نشانه هایی روبرو می کند؟
در این مقاله شما را با این نوع شکستگی و روش های تشخیص و درمان آن آشنا می کنیم. با ما همراه باشید.

شکستگی لیسفرانک در ناحیه کف پا چیست؟

شکستگی لیسفرانک در قسمت میانی پا (میدفوت) که بین استخوان های متاتارس و پاشنه پا قرار گرفته است، رخ می دهد. آسیب به مفصل لیسفرانک (Lisfranc injury)، می تواند شامل شکستگی استخوان های این ناحیه و همچنین کشیدگی و پارگی رباط هایی که استخوان های قسمت میانی پا را در کنار هم نگه می دارند و از قسمت میانی پا محافظت می کنند، باشد. شکستگی لیسفرانک یک آسیب جدی می باشد که باید هرچه زودتر نسبت به درمان آن اقدام کرد.

علائم شکستگی لیسفرانک

علائم این نوع شکستگی با توجه به شدت آسیب دیدگی متفاوت می باشد و می تواند شامل موارد زیر باشد:

1. درد و حساسیت

   شایع ترین نشانه شکستگی لیسفرانک احساس درد و حساسیت به لمس در ناحیه آسیب دیده و روی پا می باشد. همچنین این درد ممکن است هنگام راه رفتن شدید تر شود.

2. کبودی

   در صورت شکستگی، هم قسمت روی پا و هم کف پا ممکن است دچار کبودی شوند. وجود تورم در کف پا بیشتر نشان دهنده شکستگی لیسفرانک می باشد تا پیچ خوردگی مچ پا.

3. تورم

   تورم به خصوص در قسمت روی پا، یک دیگر از علائم این نوع شکستگی می باشد.

تشخیص شکستگی لیسفرانک

تشخیص این شکستگی شامل معاینه فیزیکی و همچنین انجام برخی تصویربرداری ها می باشد:

1. معاینه فیزیکی

   پزشک معالج پس از پرسش سوالاتی درباره نحوه آسیب دیدگی پا، اقدام به معاینه آن می نماید. این معاینه شامل بررسی علائمی مانند کبودی، تورم، احساس درد و حساسیت هنگام لمس ناحیه آسیب دیده، می باشد همچنین ممکن است مچ پا را به آرامی خم نماید تا ببیند بیمار در قسمت میانی پا احساس درد می کند یا نه.
   در شرایطی که شدت آسیب زیاد نباشد، متخصص ارتوپدی از بیمار می خواهد تا بر روی نوک انگشتان پای آسیب دیده خود بایستد. این حرکت باعث می شود تا در صورت وجود شکستگی در لیسفرانک، بیمار در آن ناحیه احساس درد نماید.
   یکی دیگر از روش های معاینه فیزیکی خم کردن انگشتان پا به سمت جلو و عقب می باشد. با انجام این کار مقداری فشار بر روی قسمت میانی پا وارد می شود که در صورتی که لیسفرانک دچار آسیب دیدگی شده باشد، آن ناحیه دردناک می شود.

2. تصویربرداری

   انجام تصویربرداری ها بهترین روش برای تشخیص و اطمینان از وجود شکستگی می باشد. متخصص ارتوپدی ممکن است تصویربرداری های زیر را برای تشخیص دقیق و انتخاب روش های درمانی، توصیه کند:

   • اشعه ایکس (X-rays)

     تصاویر حاصل از تصویربرداری با اشعه ایکس، وجود شکستگی در استخوان و همچنین هم ترازی مفاصل در لیسفرانک را نشان می دهد. هم تراز نبودن مفاصل در این ناحیه می تواند نشان دهنده آسیب دیدگی رباط ها باشد.

   • سی تی اسکن و ام آر آی

     در برخی موارد، تصویربرداری های سی تی اسکن و ام آر آی پیشنهاد می شود. این نوع تصویربرداری ها تصاویر دقیق تری از وضعیت استخوان ها را نشان می دهند. همچنین در صورتی که بافت های نرم دچار آسیب دیدگی شده باشند، در این تصاویر مشخص می شود.

اقدامات اولیه در صورت آسیب دیدگی لیسفرانک

اقدامات اولیه لازم بلافاصله پس از آسیب دیدگی لیسفرانک، شامل موارد زیر می باشند:

1. استراحت

   در اولین اقدام لازم است تا از راه رفتن بر روی پای آسیب دیده خودداری نمایید. فشار وارد کردن بر پا، می تواند وضعیت شکستگی را بدتر کند، پس تا قبل از مراجعه به پزشک معالج و شروع روند درمان، تا حد ممکن فشاری بر آن وارد نکنید.

2. استفاده از کمپرس یخ

   با قرار دادن کمپرس یخ بر روی پا، به کاهش التهاب و تورم کمک کنید. حتما یخ را با استفاده از حوله بپیچانید، زیرا تماس مستقیم آن با پوست باعث آسیب به پوست می شود. کمپرس یخ را هر ساعت یکبار به مدت 15 تا 20 دقیقه بر روی ناحیه آسیب دیده قرار دهید.

3. بالا نگه داشتن پا

   می توانید برای بالا نگه داشتن پای آسیب دیده، آن را بر روی بالشت قرار دهید به طوری که سطح آن بالاتر از سطح قلب و بدن قرار گیرد، تا از تورم بیشتر آن پیشگیری کنید.

4. دارو

   مصرف قرص های ضد درد و ضد التهاب مانند استامینوفن و ایبوپروفن، در تسکین درد و کاهش الهاب، موثر می باشد.

درمان شکستگی لیسفرانک

درمان این شکستگی شامل درمان های غیر جراحی و جراحی می باشد، که در ادامه به توضیح آن ها می پردازیم:

1. استفاده از گچ

   یکی از درمان های شکستگی لیسفرانک، گچ گرفتن پا می باشد. ممکن است نیاز باشد تا پای فرد به مدت 6 ماه در گچ بماند. پس از آن مجددا تصویربرداری اشعه ایکس انجام می شود تا از ترمیم شکستگی اطمینان حاصل شود، در صورتی که استخوان به درستی ترمیم نشده باشد، ممکن است انجام جراحی نیاز باشد.

2. درمان جراحی

   نوع جراحی با توجه به شدت آسیب دیدگی و میزان شکستگی متفاوت است و شامل موارد زیر می باشد:

   • تثبیت داخلی

     این نوع جراحی رایج ترین نوع جراحی در درمان شکستگی لیسفرانک می باشد. در این روش استخوان های آسیب دیده را در موقعیت صحیح خود قرار می دهند و آن ها را به وسیله پیچ، سیم و صفحه نگه می دارند. این ابزار تا زمان بهبود یافتن استخوان ها در محل خود باقی می مانند و پس از اتمام دوره بهبودی، توسط عمل جراحی از پا خارج می شوند.

   • فیوژن

     در صورتی که امکان درمان شکستگی ها با استفاده از روش جراحی تثبیت داخلی امکان پذیر نباشد، استفاده از این روش، بهتری اقدام می باشد. در این نوع جراحی، استخوان های آسیب دیده به عنوان یک استخوان واحد هم جوش می خورند و امکان حرکت مفصل در آن ناحیه از بین می رود.

فیزیوتراپی بعد از شکستگی لیسفرانک

درمان شکستگی لیسفرانک شامل یک دوره توانبخشی و فیزیوتراپی می باشد که معمولا توسط پزشک معالج، تجویز می شود. فیزیوتراپیست پس از بررسی وضعیت بیمار از نظر وجود درد، تورم، نحوه راه رفتن، قدرت عضلانی، دامنه حرکتی و سایر موارد لازم، با توجه به میزان آسیب وارده و نیاز او، درمان های مناسب را برای بیمار در نظر می گیرد. این درمان ها می توانند شامل موارد زیر باشند:

1. آموزش راه رفتن

   فیزیوتراپیست نحوه صحیح راه رفتن و استفاده از ابزار های کمکی مانند عصای زیر بغل، عصای چهار پایه، واکر و عصای دستی را به بیمار آموزش می دهد تا به بهبود توانایی راه رفتن او کمک نماید.

2. الکتروتراپی

   الکتروتراپی یکی از روش های نوین در فیزیوتراپی می باشد که در آن از انرژی الکتریکی جهت بهبود آسیب دیدگی ها استفاده می شود. این روش در بهبود مشکلات عضلانی-اسکلتی بسیار موثر می باشد و شامل طیف های گشترده ای می باشد که در ادامه به توضیح آن ها می پردازیم:

3. اولتراسوند تراپی

   اولتراسوند تراپی یکی از فناوری های نوین در فیزیوتراپی می باشد که در آن با به کارگیری امواج مکانیکی به تسریع روند بهبودی بافت آسیب دیده کمک می نمایند. در این روش با اعمال امواج صوتی به محل آسیب دیده، این امواج به عمق بافت نفوذ می کنند و بر اثر ارتعاشات ایجاد شده توسط آن ها، گرمایی در عمق بافت ایجاد می شود که این گرما، باعث افزایش میزان گردش خون و اکسیژن رسانی به آن ناحیه می شود که در بهبود روند ترمیم استخوان و بازسازی سلول ها بسیار موثر می باشد. همچنین استفاده از این روش درمانی در کاهش درد و تورم، نتایج مطلوبی دارد.

4. مگنت تراپی

   در مگنت تراپی با اعمال امواج مغناطیسی به محل مورد نظر، سلول ها و بافت های آسیب دیده بدن را تحریک می کنند تا جریان گردش خون افزایش یابد، که در نتیجه آن میزان بیشتری اکسیژن و سایر مواد مورد نیاز به سلول ها برسد و مواد زائد سریع تر از آن ها خارج شوند. این روش به تسکین درد و افزایش سرعت بهبود بافت های آسیب دیده، کمک می کند.

5. تحریک الکتریکی عصب (TENS)

   در این روش با استفاده از دستگاه مخصوصی و قرار دادن الکترود هایی بر روی پوست، امواج الکتریکی را بر بافت های بدن اعمال می کنند. این امواج از بافت ها عبور کرده و به عصب ها می رسند و مانع از ارسال سیگنال های درد از عصب به مغز می شوند و همچنین موجب تحریک بدن به تولید اندورفین که نوعی مسکن طبیعی است می گردند که در نتیجه این اتفاق، درد تسکین می یابد.

6. لیزر تراپی

   لیزر تراپی یکی دیگر از روش های درمانی در فیزیوتراپی می باشد که در آن با به کارگیری نور متمرکز لیزر، آسیب های وارده به بافت ها را درمان می نمایند. نور لیزر می تواند بدون وارد کردن آسیب به بافت های بدن، به درون آن ها نفوذ کند و موجب افزایش حرارت و تحریک بافت های بدن شود. این روش کم تهاجمی در درمان بیماری های اسکلتی عضلانی، کاهش درد و التهاب و افزایش سرعت ترمیم و بهبودی بافت های آسیب دیده بسیار موثر می باشد.

7. ماساژ درمانی

   فیزیوتراپیست ها ماساژ درمانی را به صورت تخصصی آموزش دیده اند و این کار را با مهارت بالایی انجام می دهند. در این روش با استفاده از دست و وارد کردن فشار به نقاط مورد نظر، با استفاده از تکنیک های مخصوص ناحیه آسیب دیده، به افزایش سرعت بهبودی و تسکین درد و تورم، کمک می نمایند.

8. تمرین درمانی

   تمرین درمانی نیز یکی دیگر از روش های درمانی فیزیوتراپی می باشد که در آن فیزیوتراپیست با آموزش تمریناتی به بیمار، به او در بازیابی قدرت و بالا بردن انعطاف پذیری نواحی آسیب دیده کمک می کند. به طور کلی تمرین درمانی پس از شکستگی، با هدف بازگرداندن قدرت تحرک و دامنه حرکتی مفاصل آسیب دیده، انجام می شود. همچنین این تمرینات به کاهش درد و تورم و افزایش گردش خون که در نتیجه آن متابولیسم سلول ها و روند بهبودی نیز تسریع می شود، کمک می کنند.

تعداد جلسات فیزیوتراپی برای شکستگی لیسفرانک

به طور کلی، مدت زمان مورد نیاز جهت ترمیم استخوان شکسته، 8 هفته می باشد و پس از آن درمان با فیزیوتراپی ادامه پیدا می کند. تعداد جلسات مورد نیاز بیمار، با توجه به سن او، میزان و نوع شکستگی و سایر عوامل، توسط فیزیوتراپیست مشخص می شود.

علل شکستگی لیسفرانک

شکستگی لیسفرانک می تواند بر اثر عوامل زیر رخ دهد:

1. ضربه مستقیم به پا

   یکی از علل شکستگی لیسفرانک ضربه مستقیم به پا می باشد که می تواند بر اثر افتادن جسم سنگین بر روی پا، اتفاق بیفتد.

2. پیچ خوردگی پا

   این اتفاق زمانی رخ می دهد که هنگام افتادن، مچ پا دچار پیچ خوردگی شود و رباط های آن ناحیه پاره شوند.

مدت زمان بهبودی شکستگی لیسفرانک

بهبودی آسیب لیسفرانک، به شدت آن و میزان موفقیت جراحی بستگی دارد. اکثر جراحی ها به 6 تا 12 هفته استفاده از گچ و پوشیدن کفش مخصوص پیاده روی نیاز دارند. علاوه بر این گذراندن دوره توانبخشی و فیزیوتراپی نیز مدت زمانی طول می کشد. در نتیجه بهبودی کامل ممکن است پس از یک سال حاصل شود. البته برای ورزشکارانی که قصد بازگشت به فعالیت های ورزشی خود را دارند و نیازمند بازگرداندن کامل قدرت و تحرک پا هستند، مدت زمان بهبودی ممکن است بیش از یک سال طول بکشد. در انجام مراقبت های لازم و توصیه های پزشک معالج خود دقت کافی را داشته باشید تا هرچه سریع تر سلامتی پای خود را بدست آورید.

عوارض شکستگی لیسفرانک

شکستگی لیسفرانک، حتی در صورتی که درمان موفقی داشته باشد نیز ممکن است عوارضی به همراه داشته باشد که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم:

1. کاهش دامنه حرکتی و قدرت پا

   از عوارض این شکستگی می توان به کاهش دامنه حرکتی پا و همچنین کاهش قدرت آن، اشاره کرد.

2. آرتروز و درد مزمن

   بر اثر آسیب دیدگی مفاصل لیسفرانک، امکان دارد غضروف های آن ناحیه نیز دچار آسیب دیدگی شوند و با گذشت زمان، این مفاصل دچار آرتروز شوند که این بیماری با درد همراه می باشد.

سوالات متداول

1. در صورت عدم درمان آسیب لیسفرانک، چه اتفاقی می افتد؟

   در صورتی که این آسیب درمان نشود، می تواند شامل عوارضی مانند دردهای مزمن و همچنین از دست دادن عملکرد صحیح پا بر اثر ناپایداری رباط آسیب دیده، تغییر شکل مفصل و یا آرتروز باشد.

2. آیا آسیب دیدگی لیسفرانک، به طور خود به خود بهبود می یابد؟

   آسیب لیسفرانک نباید با یک پیچ خوردگی ساده اشتباه گرفته شود، زیرا این نوع آسیب جدی می باشد و باید به درستی درمان شود. در برخی موارد ممکن است نیاز به انجام عمل جراحی دارد و چندین ماه طول می کشد تا بهبودی کامل حاصل شود.

3. آیا شکستگی لیسفرانک دردناک می باشد؟

   به طور معمول این شکستگی با درد همراه می باشد که معمولا هنگام راه رفتن و یا ایستادن، بدتر می شود.