موبیلیزیشن | انواع، مزایا، هزینه، موارد کاربرد، تکنیکها و عوارض

موبیلیزیشن یا موبیلیزاسیون یکی از تکنیک های درمان دستی است که به منظور رفع گرفتگی و چسبندگی و خشک شدگی در سطح مفاصل استفاده می شود.

موبیلیزیشن چیست؟

موبیلیزاسیون یا همان موبیلیزیشن از تکنیک ها و روش های خاص فیزیوتراپی بوده که برای بهبود خشکی، سفتی و گرفتگی مفاصل بدن و همچنین کاهش درد و التهاب به کار می رود. این تکنیک بسیار تخصصی بوده و باید توسط افرادی انجام شود که دانش بالایی در زمینه آناتومی بدن و کینزیولوژی دارند و همچنین مهارت بالایی در انجام حرکات دست و فیزیکال تراپی دارند. این تکنیک به چهار گروه درجه بندی می شود. گروه اول و دوم برای کاهش درد و همچنین اسپاسم های عضلانی به کار می رود و گروه سوم و چهارم برای رفع خشکی و کاهش سفتی مفصل انجام می گیرد. (این درجه بندی طبق شدت آسیب و ضایعه صورت می گیرد.)

هزینه موبیلیزیشن

هزینه موبیلیزیشن با توجه به فاکتورهایی از جمله بیمه، نوع بیمه، محل انجام آن (خانه، کلینیک و مرکزدرمانی دولتی) و همچنین میزان آسیب دیدگی فرد، طبق تعرفه تعیین می شود.

مزایای موبیلیزیشن

موبیلزیشن نیز مانند بسیاری از روش های فیزیوتراپی مزایایی داشته و می تواند باعث بهبود وضعیت مفصل بیمار شود. این مزیت ها عبارتند از:

1. افزایش گردش خون
2. کاهش درد مفصل
3. کاهش گرفتگی و چسبندگی
4. کاهش و یا برطرف کردن التهاب و تورم
5. افزایش دامنه حرکتی
6. برطرف کردن پیچ خوردگی و پیچش
7. افزایش عملکرد

موبیلیزیشن مفاصل

بدن از مفاصلی با شکل های گوناگون تشکیل شده است. این مفاصل همواره می توانند دچار آسیب و عوارضی شوند که به همراه آن در مفاصل درد تورم، خشکی، سفتی و گرفتگی نیز اتفاق می افتد. برای درمان این عوارض، فیزیوتراپیست از تکنیک موبیلیزیشن مفصلی استفاده کرده و با ایجاد فشار در مفاصل به بهود وضعیت بیمار از جمله تورم و التهابات، درد، خشکی و گرفتگی و... نیز کمک می کند. این نوع موبیلیزشن بر روی مفاصل و درمان آن تمرکز می کند. این مفاصل شامل شانه، کمر، لگن و... می شوند که در ادامه به بررسی آن ها می پردازیم.

1. موبیلیزیشن شانه

   شانه از مفاصل پرتحرک و آسیب پذیر بدن بوده و همواره می تواند دچار آسیب هایی از جمله خشکی، سفتی، تورم و درد شود. موبیلیزیشن درمانی است که فیزیوتراپیست با وارد کردن فشار در ناحیه آسیب دیده و با افزایش فشار در مفصل به کاهش التهاب مفصل و همچنین افزایش دامنه حرکتی شانه کمک می کند.

2. موبیلیزیشن کمر

   کمر از مفاصل مهم و پرکاربرد بدن بوده که همواره به دلایل مختلف می تواند دچار آسیب شود. این ناحیه با ستون فقرات مرتبط بوده و ممکن است دچار جابجایی در مهره ها، محدودیت در هنگام حرکت به جلو، عقب و طرفین شود. فیزیوتراپیست با استفاده از تکنیک های موبیلیزیشن و انجام تست های حرکتی (خم شدن به جلو، عقب، چرخش کمر و...) بر روی مفصل کمر فشار وارد کرده و به کاهش عوارضی از جمله درد، گرفتگی و... می پردازد.

موبیلیزیشن چربی

گاهی در بافت های زیرین پوست مواد چربی جمع شده و به شکل یک توده یا غده در می آیند. فیزیوتراپیست برای از بین بردن این غده های چربی از تکنیک های موبیلیزیشن استفاده کرده و با دستگاه های مخصوص، باعث کاهش اندازه غده و همچنین رفع آن می شود. گاهی نیز از دستگاه های ویبراتور استفاده کرده و باعث پخش چربی در نواحی دیگر بدن می گردد. (موبیلیزیشن چربی از تکنیک های خاص فیزیوتراپی بوده و باید در مکان های بهداشتی و با دستگاه های مخصوص انجام شود.)

کاربرد های موبیلیزیشن

این روش درمانی در درمان بسیاری از دردها و گرفتگی ها موثر بوده و کاربرد دارد. عوارض و آسیب هایی که به کمک موبیلیزیشن بهبود می یابند عبارتند از:

1. گرفتگی و درد مفاصل شانه
2. گرفتگی و درد مفصاصل کمر
3. گرفتگی و درد مفاصل لگن
4. اختلالات رماتیسمی
5. التهابات ناشی از ضربه
6. التهابات ناشی از رماتیسم
7. خشکی و اسپاسم مفاصل شانه، کمر، و...
8. آسیب های روتاتورکاف شانه

تکنیک های موبیلیزیشن

یکی از تکنیک های مهم در موبیلیزیشن، موبیلیزیشن همراه با حرکت می باشد. این تکنیک برای درمان آسیب های اندامی استفاده می شود که به دلیل ایجاد مشکل در ستون فقرات دچار محدودیت در حرکت و کاهش دامنه حرکتی شده اند. موبیلیزیشن همراه با حرکت، با حرکات نرم و آرام همراه بوده و بر روی مفاصل دردناک و آسیب دیده انجام می گیرد.

موارد منع موبیلیزیشن

درمان موبیلیزیشن علاوه بر اینکه می تواند موجب بهبود وضعیت آسیب دیدگی بافت ها، مفاصل و عضلات بدن فرد شود و می تواند از خشکی و اسپاسم های عضلانی جلوگیری کند، برای افرادی با شرایط خاص مضر بوده و انجام آن می تواند موجب ایجاد آسیب های جدی تر شود. در این افراد منع موبیلیزیشن وجود دارد و فیزیوتراپیست نباید برای درمان از روش های دستی و موبیلیزیشن استفاده کند. موارد منع موبیلیزیشن عبارتند از:

1. افرادی که تحمل درد ندارند.
2. افرادی که دچار لخته شدن خون در بدن هستند.
3. افراد مبتلا به ضایعات و مشکلات پوستی
4. افراد مبتلا به اختلالات داخلی شدید
5. افرادی که دچار جراحات، شکستگی ها، پیج خوردگی و.. در ناحیه آسیب دیده شده اند.
6. افرادی که مبتلا به بی ثباتی و ناپایداری مفصل هستند.
7. افرادی که به فلج عضلات پیش رونده مبتلا هستند.
8. افراد مبتلا به پوکی استخوان
9. افراد مبتلا به عارضه التهاب های پیش رونده
10. افرادی که به سرطان مبتلا هستند.
11. افراد مبتلا به سستی و ضعف لیگامان در ستون فقرات و گردن
12. زنان باردار

عوارض موبیلیزیشن

موبیلیزیشن درمانی غیرتهاجمی و ایمن بوده و تنها ممکن است بر روی بعضی از افراد تاثیر گذاشته و از خود عوارضی به جا بگذارد. این عوارض عبارتند از:

1. درد شدید در بافت آسیب دیده
2. افزایش میزان حساسیت در بافت های فشاری و کششی در هنگام حرکت مفاصل
3. ایجاد سرگیجه و حالت تهوع برای فرد.