بیماری بلانت کودکان و نوزادان چیست؟ | آیا درمان دارد؟+پیشگیری

چکیده مطلب

آیا تاکنون کودکانی را دیده اید که دارای پاهای پرانتزی هستند؟ این عارضه که با نام بیماری بلانت (Blount's disease) نیز شناخته می شود، در چه سنینی رخ داده و معمولا به چه دلیلی ایجاد می شود؟
آیا امکان پیشگیری از آن وجود دارد؟ پزشک در چه سنی این عارضه را تشخیص می دهد و روش های درمان مناسب برای آن کدام اند؟
همراهان همیشگی رامتن، در این مقاله مختصر و مفید علاوه بر پاسخ سوالات بالا، شما را بیماری بلانت و علائم آن آشنا خواهیم کرد.

بیماری بلانت چیست؟

بیماری بلانت یک اختلال در صفحه رشد تیبیا زیر زانو می باشد. قسمت داخلی صفحه رشد به اندازه جانبی (خارجی) رشد نمی کند و این باعث می شود ساق پا به سمت بیرون خم شده و با گذشت زمان بدتر شود. این عارضه می تواند در یک پا و یا در هر دو پا اتفاق بیفتد. حال اینکه آیا این عارضه قابل درمان می باشد و یا خیر را در ادامه مطلب برایتان مطرح می کنیم.

بیماری بلانت در چه سنینی رخ می دهد؟

کودکان در سنین زیر می توانند به این عارضه مبتلا شوند:

• در سنین شیرخوارگی (از تولد تا 3 سالگی)
• دوران کودکی (از سنین 4 سال تا 10 سال)
• دوران نوجوانی (11 سال به بالا)

این بیماری در کودکان زیر 3 سالی رخ می دهد که زودتر از زمان موعد راه افتاده اند، دارای پاهای بزرگی می باشند و یا اضافه وزن دارند.
این کودکان، به قسمت درونی استخوان ساق پای خود فشار بیش از اندازه ای را وارد می کنند. این در حالی است که بخش خارجی استخوان پا همچنان در حال رشد می باشد.
همین موضوع موجب می شود تا استخوان در بخش پایین ساق پا، بیش از حد معمول دچار خمیدگی شود.
البته باید بدانید که مقداری خمیدگی در پای کودکان زیر 2 سال طبیعی می باشد. معمولا در سن 7 سالگی به بعد، شکل پاهای کودک تغییر می کند و تقریبا مشاهده می شود که زانوها کمی به طرف داخل رفته اند.
در سن 12 سالگی پاهای کودک شکل نرمالی به خود گرفته و معمولا رشد کمتری خواهند داشت. در این زمان اگر شکل نرمالی از پاها مشاهده نشود، پزشک ممکن است تا به بیماری بلانت مشکوک شود.
بلانت دوران کودکی و نوجوانی میزان شیوع کمتری نسبت به بلانت اطفال دارد. این نوع بلانت همچنین پسران را بیش از دختران تحت تاثیر قرار می دهد.

علائم بیماری بلانت

این عارضه می تواند همراه با نشانه ها و علائم زیر باشد:

1. شایع ترین علامت این بیماری، الگوی راه رفتن نامناسب است. پاهای خمیده زمانی که کودک می ایستد و راه می رود، بیشتر مشهود است.
2. کودکان نوپا با پاهای خمیده معمولا هماهنگی طبیعی دارند و در یادگیری راه رفتن تاخیر ندارند. با این حال، میزان تعظیم می تواند قابل توجه باشد و می تواند برای والدین و اعضای خانواده کاملاً هشدار دهنده باشد.
3. چرخاندن پاها به سمت داخل نیز در کودکان نوپا رایج است و اغلب در ترکیب با پاهای خمیده رخ می دهد.

روش های تشخیص بیماری بلانت

پزشک برای تشخیص این عارضه از روش های زیر استفاده می کند:

1. معاینه فیزیکی

   برای تشخیص این عارضه در ابتدا به معاینه فیزیکی پرداخته می شود. ممکن است تا این معاینه شامل اندازه گیری فاصله بین زانوها هنگام ایستادن با لمس پاها باشد.

2. رادیوگرافی اشعه ایکس

   رادیوگرافی از اشعه ایکس برای مشاهده ساختار داخلی زانو مورد استفاده قرار می گیرد و وجود بیماری بلانت را تایید یا رد می کند.
   این آزمایشات می تواند منجر به تشخیص افتراقی پاهای خمیده از جمله راشیتیسم، آکندروپلازی، دیسپلازی اسکلتی و بیماری نئوپلاستیک شود.

روش های درمان بیماری بلانت

برای درمان این بیماری ممکن است تا یک و یا ترکیبی از درمان های زیر برای بیمار مورد استفاده قرار بگیرد:

1. استفاده از بریس

   درمان اولیه برای بیماری بلانت نوزادان یا نوجوانان استفاده از بریس است. معمولاً برای یک دوره حداکثر یک ساله از بریس مخصوص استفاده می شود. استفاده از بریس معمولا برای بیمارانی مورد استفاده قرار می گیرد که عارضه در آن ها خفیف و یا متوسط است.
   بریس مخصوص با توجه به شرایط خاص هر کودک ساخته و طراحی شده و نقش یک محافظ از ران تا انگشت پا را دارد.
   استفاده از بریس ساخته شده تا حدود چند ماه به طور مداوم در طول روز و حتی شب توصیه شده و در این مدت زمان کودک تنها در زمان دستشویی رفتن و یا حمام رفتن می تواند دستگاه را از پای خود باز کند.
   چند ماه یک بار به دلیل اینکه کودک در حال رشد است و پاهای او بزرگتر می شوند، لازم است تا برای تنظیم مجدد بریس به پزشک مراجعه شود.
   به تدریج استخوان های پا با کمک بریس شروع به صاف شدن می کنند و در شرایط مناسبی قرار می گیرند.

2. جراحی

   اگر بعد از سه سالگی هنوز تغییر شکل پاشنه در کودک وجود داشته باشد و زاویه خم شدن بیشتر از 13 درجه باشد که در عکس رادیوگرافی ایستاده اندام تحتانی کودک اندازه گیری می شود، جراحی توصیه می شود. برای این کار از روش های جراحی زیر کمک گرفته می شود:

   • روش رشد هدایت شده

     رشد هدایت شده یک روش جراحی است که معمولاً برای درمان کودکان و نوجوانان مبتلا به بیماری بلانت استفاده می شود. این روش برای اصلاح رشد بیشتر در صفحه رشد در نظر گرفته شده است. صفحات فلزی کوچک روی استخوان در سراسر سمت سالم صفحه رشد محکم می شوند تا رشد در آن سمت درشت نی را متوقف کنند. این کار اجازه می دهد تا سمت آسیب دیده و غیر طبیعی صفحه رشد به عقب برسد. این اصلاح پیش رونده رشد پا را به گونه ای هدایت می کند که آن را صاف کند.

   • استوئوتومی تیبیا

     اگر روش قبلی نتواند نتیجه مورد نظر را ایجاد کند، از روش استوئوتومی تیبیا برای درمان این عارضه کمگ گرفته می شود.
     در این روش، استخوان درشت نی درست زیر مفصل زانو بریده می‌شود، مجدداً در موقعیت اصلاح شده قرار گرفته و یک صفحه یا دستگاه خارجی روی ساق پا قرار می‌گیرد تا زمانی که استخوان به حالت صاف ترمیم شود.

   • فیکساتورهای خارجی

     اگر اصلاح تدریجی باشد، از فیکساتور دایره ای استفاده می شود. این فریم همچنین زمانی استفاده می شود که روش های اضافی به طور همزمان برای اصلاح سایر ناهنجاری ها مانند اختلاف طول اندام انجام شود. زمانی که بیماری بلانت فقط یک پا را درگیر می کند، حالت دوم ممکن است ایجاد شود. با توجه به اینکه اصلاح به صورت تدریجی انجام می شود، تراز پا ممکن است به خوبی تنظیم شود. فیکساتور بین 8 تا 12 هفته با بهبودی ساق پا استفاده می شود.

3. فیزیوتراپی

   فیزیوتراپی بخش مهمی از درمان است و اکثر بیماران پس از جراحی باید تحت درمان فیزیوتراپی قرار بگیرند. فیزیوتراپی کمک می کند تا بافت های نرم اطراف با التیام استخوان انعطاف پذیر باقی بمانند و قدرت عضلانی حفظ شود.
   متخصص فیزیوتراپی با ارئه برنامه تمرین درمانی مناسب و آموزش این تمرین ها به کودک و والدین او، کمک می کند تا عضلات ضعیف شده پا تقویت شده و توانایی راه رفتن کودک به درستی بهبود یابد.
   همچنین متخصص فیزیوتراپی نحوه استفاده درست از بریس و مراقبت از آن را به والدین کودک آموزش خواهد داد.

علل بروز بیماری بلانت

علل دقیق بروز این بیماری، همچنان به طور دقیق نامشخص است. البته متخصصان این عامل را در نظر دارند که ترکیبی از مواردی از جمله ژنتیک، موارد محیطی و مکانیکی می توانند در پیدایش این بیماری نقش داشته باشند.

آیا می توان از بیماری بلانت جلوگیری کرد؟

همانطور که پیش تر بیان کردیم، اضافه وزن کودک را بیشتر در معرض دریافت این بیماری قرار دهد.
اگر کودک شما دچار اضافه وزن می باشد، بهتر است تا با کمک یک فیزیوتراپیست و با استفاده از برنامه تناسب اندام مناسب، مانع از بروز بیماری بلانت در کودک خود شوید.
همچنین کمبود ویتامین D در پسران، آن ها را بیشتر در معرض دریافت این بیماری قرار می دهد، بنابراین بهتر است تا رژیم غذایی که دارای ویتامین D است را در برنامه کودک خود قرار دهید.

سوالات متداول

1. جراحی استوئوتومی زانو چه عوارضی دارد؟

   این جراحی همانند دیگر جراحی ها می تواند خطرات و عوارض زیر را به همراه داشته باشد:
   • عفونت در استخوان
   • از ین نرفتن کامل درد بعد از درمان
   • آسیب دیدن عروق خونی اطراف زانو و یا اعصاب آن

2. بعد از جراحی زانو، بیمار باید چه نکاتی را رعایت کند؟

   معمولا توصیه پزشک به بیمار این است که بعد از جراحی، هرچه زودتر سعی کند راه برود و تحرک خود را از بین نبرد.همچنین لازم است تا جلسات فیزیوتراپی برای تقویت عضلات ضعیف شده پا و همپنین بهبود دامنه حرکتی به طور منظم پیگیری شوند.
   لازم است تا هر 3 ماه الی 6 ماه یک بار، بیمار عکس رادیولوژی جدیدی از زانو گرفته و به پزشک نشان دهد.

3. دوره نقاهت بعد از جراحی بیماری بلانت چقدر است؟

   معمولا بین 3 الی 6 ماه زمان لازم است تا فعالیت های روزمره قابل انجام باشند.