انگشت ماشه ای (تریگر فینگر) | علل، علائم، تشخیص و روشهای درمان

تا به حال به انگشتان دست دقت کرده اید؟ انگشتان دست شما از قسمت های مهم و کاربردی دست به شمار می روند. شاید برای شما اتفاق افتاده باشد که به طور ناگهانی دچار سفتی و خشکی انگشت و یا عدم خم و راست کردن آن شوید. اگر شغل شما طوری است که از انگشتان دست به صورت مکرر استفاده می کنید، ممکن است، دچار این عارضه شوید. در این مقاله شما را با یک عارضه مهم به نام انگشت ماشه ای (Trigger Finger)، علائم و دلایل ابتلا به آن آشنا کرده و همچنین بهترین روش های درمانی (فیزیوتراپی، نرمش و ورزش و جراحی ) به شما ارائه خواهیم کرد.

انگشت ماشه ای (تریگر فینگر) چیست؟

عارضه انگشت ماشه ای یا تریگر فینگر مربوط به انگشتان دست بوده و در آن یکی از انگشتان دست در حالت خم شده قرار گرفته و همانطور می ماند. ممکن است یکدفعه با یک حرکت صاف شود و در حالت عادی قرار بگیرد. هنگامی که تاندون انگشت دست دچار التهاب می شود، غلاف اطراف آن باریک شده و در این حالت ممکن است، فرد دچار بیماری و عارضه انگشت ماشه ای شود. این عارضه و مشکل به دلایل مختلفی در انگشتان دست و انگشت شست دست ایجاد شده و موجب دردناک شدن کلیه انگشتان و شست در هنگام خم و راست کردن می شود. دردناک شدن انگشتان دست به سبب عارضه ای به نام انگشت ماشه ای بوده و اگر این عارضه در انگشت شست ایجاد شود، به آن شست ماشه ای می گویند. این عارضه در قسمت هایی ایجاد می شود که فیبرهای ماهیچه ای به عصب ها متصل شده اند. با التهاب تاندون های انگشتان دست ممکن است این عارضه اتفاق بیفتد. چرا که تاندون ها نقش اساسی در خم و راست کردن انگشتان دارند و به هنگام آسیب موجب دردناک شدن و عدم خم و راست شدن انگشتان می شوند.

علائم انگشت ماشه ای

هنگام مبتلا شدن به این عارضه و ایجاد مشکل در انگشتان دست، علائم و نشانه هایی ایجاد می شود. علائم انگشت ماشه ای عبارتند از :

1. خشک شدن و سفت شدن انگشت مخصوصا به هنگام صح و بلند شدن از خواب
2. انگشتی که در حالت خمیده قرار گرفته، ناگهان صاف می شود.
3. ایجاد صدا در انگشت به هنگام حرکت دادن آن
4. بروز درد شدید و ایجاد ناراحتی در انگشت
5. ایجاد گره در کف دست و قسمت آسیب دیده و دردناک شدن آن
6. قفل شدن انگشت خمیده و عدم صاف شدن آن
7. ایجاد ورم در انگشت دست و همچنین داغ شدن آن

علل ایجاد انگشت ماشه ای

انگشت ماشه ای در اثر آسیب ها و عوارضی ایجاد می شود. این آسیب ها و دلایل ایجاد این عارضه عبارتند از:

1. آسیب های تاندون های انگشتان از جمله التهاب، پارگی، کشیدگی و....
2. انجام حرکت تکراری و پیاپی
3. استفاده از انگشتان با انجام حرکات قوی و وارد شدن فشار به آن ها
4. بیماری های از جمله آرتریت رومائید، نقرس و دیابت
5. در دست گرفتن جسم محکم و نگه داشتن آن به طور محکم در مدت زمانی طولانی( مانند نگه داشتن دستگیره در به مدت طولانی)
6. بیماری های استخوانی از جمله پوکی استخوان، آرتروز ها
7. جراحی های سندرم تونل کارپال نیز ممکن است به این عارضه ختم شوند.

تشخیص انگشت ماشه ای

تشخیص عارضه انگشت ماشه ای راحت بوده و نیاز به آزمایشات خاصی ندارد. ابتدا با مشاهده این علائم به پزشک متخصص ارتوپدی مراجعه کرده و سپس بعد از لمس محل دردناک و مشاهده علائم توسط پزشک و بررسی سوابق و بیماری های بیمار و همچنین وضعیت انگشتان و انجام حرکات فیزیکی (باز و بسته کردن انگشتان دست، حرکت دادن و...) و همچنین لمس غده یا برآمدگی در قسمت التهاب یافته دست و جابه جایی غده در زیر انگشتان دست، پزشک این عارضه را تشخیص داده و شروع به درمان می کند.

روش های درمان انگشت ماشه ای

بعد از تشخیص پزشک و با بررسی علائم موجود در انگشت بیمار و همچنین بررسی شدت عارضه و آسیب، پزشک در جهت بهبود وضعیت انگشت دست و کاهش درد و بازگشت عملکرد انگشتان دست اقدام به درمان هایی می کند. این درمان ها عبارتند از:

1. دارو درمانی

   بخشی از درمان مربوط به دارو بوده و پزشک داروهای ضدالتهاب و ضد دردی را در جهت کاهش التهاب و درد بیمار، تجویز می کند. این داروها شامل ایبوپروفن و ناپروکسن می شوند.

2. استراحت

   بخش دیگری از درمان مربوط به استراحت دادن به انگشتان دست و انجام ندادن کارهای مداوم با انگشتان دست و همچنین بستن آتل به هنگام خوابیدن می باشد. این کارها به کاهش التهاب تاندونی و درد بیمار کمک می کند و اگر انگشت دست در مراحل اولیه عارضه باشد، با این اقدامات درمان می شود.

3. فیزیوتراپی

   اگر عارضه نسبتا شدید باشد و با مصرف دارو، استراحت دادن به دست و آتل درمان نشود، پزشک شخص را به یک فیزیوتراپیست مجرب معرفی می کند. بعد از بررسی وضعیت انگشت و شدت عارضه، فیزیوتراپیست اقدام به انجام روش های درمانی از جمله تمرینات ورزشی و نرمشی مناسب و تکنیک ها و روش های فیزیوتراپی می کند. این درمان ها با توجه به شدت عارضه و شرایط بیمار و سوابق بیماری های او، متفاوت می باشند که عبارتند از:

   1. کایروپراکتیک

      این روش درمانی بدون استفاده از دستگاه و توسط دست صورت می گیرد. در این روش فیزیوتراپیست با دست خود، محل آسیب دیده انگشت را به طور کامل بررسی کرده و سپس با انجام ماساژ هایی به شکل دایره ای شروع به درمان انگشت ماشه ای و افزایش گردش خون در بافت کرده و فشار و تنش های وارد شده بر انگشت را تسکین می دهد. این حرکت باعث کاهش تورم و درد بیمار و همچنین بهبود عملکرد انگشت در هنگام خم و راست کردن آن می شود و از قفل شدن انگشت جلوگیری می کند.

   2. لیزر تراپی

      در این روش فیزیوتراپیست با اعمال اشعه لیزر در ناحیه آسیب دیده باعث تحریک بافت های آسیب دیده، افزایش گردش خون، بهبود و ترمیم بافت، کاهش و تسکین درد و تورم، بهبود عصب های آسیب دیده و... می شود و در نتیجه به باز و بسته کردن انگشت خم و راست کردن و تکان دادن آنها کمک می کند.

   3. شاک ویو تراپی

      با اعمال جریان الکتریکی شاک ویو (با فشار بالا )و با وارد شدن شوک به ناحیه آسیب، بافت های آسیب دیده تحریک شده، گردش خون افزایش یافته و سپس بافت شروع به ترمیم و بازسازی می کند. در نتیجه التهاب های تاندونی کاهش پیدا کرده و وضعیت انگشت بهبود می یابد.

   4. مگنت تراپی

      در این تکنیک درمانی، فیزیوتراپیست با استفاده از امواج الکترومغناطیسی به بهبود و کاهش درد، بهبود و کاهش تورم و التهابات، تقویت و بهبود عملکرد، تسریع در بازسازی عصب های آسیب دیده، افزایش گردش خون در بافت ها و... پرداخته و در نتیجه موجب حرکت انگشتان و باز و بسته کردن آسان آن و بهبود عارضه انگشت ماشه ای می شود.

   5. اولتراسوند تراپی

      با اعمال امواج به ناحیه آسیب دیده و انگشت مبتلا به عارضه تریگر پوینت، بافت ها و تاندون های آسیب دیده تحریک شده و شروع به ترمیم می کنند. به همین خاطر این درمان بدون ایجاد درد باعث افزایش گردش خون در بافت، کاهش درد و تورم های انگشت و... می شود و به بهبود عارضه ماشه ای کمک می کند.

   6. تمرین درمانی

      تکنیک های درمانی در کلینیک فیزیوتراپی شامل بخش نرمشی و ورزشی نیز می شوند که این حرکات معمولا طبق برنامه تنظیم شده فیزیوتراپی و چندین مرتبه در روز انجام می شود. تعداد این تمرینات توسط فیزیوتراپیست ارائه شده و باید به آرامی انجام بگیرند. این حرکات تمرینی بعد از جراحی کف دست و انگشتان و به منظور برگشت عملکرد بهتر و تسریع در درمان نیز انجام می گیرند و به تقویت عضلات و تاندون ها می پردازند.

      1. کشش انگشتان : با دست سالم انگشت یا انگشتان آسیب دیده خود را به آرامی بکشید. در این کشش نباید هیچ فشار و دردی احساس شود.
      2. خم کردن انگشتان به صورت تک به تک: در این تمرین تک تک انگشتان خود را از نواحی بندهای انگشتی خم کرده و بعد از یک ثانیه دوباره صاف کنید و این حرکت را چندین بار انجام دهید.
      3. مشت باز : دست آسیب دیده را به سمت خود بگیرید. طوری که کف دست رو به شما باشد. سپس به آرامی همه انگشتان را به سمت داخل خم کند و شبیه به مشت کردن نگه دارید.( یعنی کاملا مشت را نبندید.) 2 ثانیه در این حالت مانده و به آرامی انگشتان را صاف کنید و این تمرین را مجدا انجام دهید.
      4. باز و بسته کردن مشت: دست خود را مشت کنید و سپس مشت خود را باز کنید.( کاملا مشت بسته باشد و فشاری به دست و انگشتان وارد نشود.) این تمرین را نیز چندین مرتبه تکرار کنید.
      5. بالا و پایین بردن انگشتان به صورت تکی و کلی : کف دست خود را روی یک سطح مانند میز قرار دهید و انگشتان را به طور کامل به میز بچسبانید. سپس به آرامی و به ترتیب نوک انگشتان خود را از روی میز بلند کنید. (نباید انگشتان دیگر و کف دست بالا بیایند.) سپس مجددا روی میز برگردانید و این تمرین را با همه انگشتان و همزمان با هم انجام دهید.
      6. فشردن یک توپ نرم در دست: یک توپ نرم را در دست قرار بدهید. انگشتان را خم کرده و به توپ فشار وارد کنید. چند ثانیه توپ را درحالت فشاری نگه داشته و سپس دست را باز کنید. چندین مرتبه این تمرین را انجام دهید.
      7. حرکت دادن انگشتان دست: انگشتان دست را به طور همزمان و بدون خم شدن (به طور صاف) به طرف بالا و پایین تکان دهید.
      8. دور کردن انگشتان از هم: کف دست را روی میز قرار داده و انگشتان دست را از یکدیگر دور کنید و بین آن ها فاصله ایجاد کید. سپس دوباره به هم نزدیک کرده و این تمرین را مجددا انجام دهید.
      9. چرخاندن انگشتان : تک تک انگشتان دست را به صورت انفرادی در جهت عقربه های ساعت و خلاف جهت عقربه های ساعت بچرخانید. این تمرین را چندین بار انجام دهید.
      10. لرزاندن انگشتان: دستان خود را مقابلتان نگه داشته و انگشت ها را به طور مداوم و با سرعت تکان دهید. باید ( بدون فشار) در دست و انگشتان لرزش ایجاد کنید.

4. جراحی انگشت ماشه ای

   در حالتی که عارضه بسیار شدید باشد و با انجام حرکات تمرینی و تکنیک های درمانی فیزیوتراپی بهبودی صورت نگیرد، متخصص ارتوپدی اقدام به جراحی می کند. این جراحی با توجه به شرایط بیمار و شدت عارضه به روش های مختلفی انجام می گیرد.

   1. جراحی باز : این جراحی همراه با بی حسی موضعی و به صورت سرپایی انجام می گیرد. در این جراحی ابتدا پزشک برش کوچیکی را روی انگشت مبتلا ایجاد کرده و سپس غلاف تاندونی آسیب دیده را می برد و انگشت را بخیه می زند.
   2. جراحی بسته و زیرپوستی: روش دیگر به صورت بسته و بدون برش انجام می گیرد. ابتدا پزشک کف دست بیما را بی حس کرده و با استفاده از یک سوزن بزرگ و وارد کردن آن در پوست و ناحیه آسیب، شروع به تکان دادن سوزن در غلاف تاندون کرده و غلاف تاندونی را باز می کند. این نوع درمان بیشتر برای انگشت وسط و انگشت حلقه انجام می گیرد.

مراقبت های بعد از جراحی انگشت ماشه ای

بعد از جراحی انگشت ماشه ای و به منظور بهبود سریع، افزایش دامنه حرکتی، بازگشت عملکرد، کیفیت عملکرد و همچنین کاهش عوارضی از جمله، ضعف، درد، تورم باید نکاتی رعایت شده و مراقبت هایی انجام بگیرد. این مراقبت ها عبارتند از:

1. خشک نگه داشتن پانسمان
2. ضد عفونی کردن محل برش و جراحی شده با استفاده از موارد ضدعفونی کننده و صابون های آنتی باکتریال
3. استفاده از کمپرس های سرد و گذاشتن یخ روی محل جراحی شده.( یخ نباید بیشتر از 8 دقیقه و همچنین به طور مستقیم روی محل آسیب قرار بگیرد.)
4. استراحت دادن به دست و انگشتان
5. انجام تمرینات فیزیوتراپی به طور منظم (دو الی سه هفته بعد از جراحی)
6. عدم وارد شدن ضربه و فشار به انگشتان دست
7. انجام روش ها و تکنیک های درمانی فیزیوتراپی به طور منظم

سوالات متداول

1. آیا می توان از ایجاد عارضه انگشت ماشه ای جلوگیری کرد؟

   این عارضه در نوزادان به طور مادرزاد، ایجاد می شود و نمی توان از آن جلوگیری کرد. اما در افراد دیگر با انجام نرمش ها و تمرینات مناسب انگشت دست و رعایت نکاتی از جمله: عدم وارد کردن ضربه و فشار به انگشت، عدم استفاده مداوم و بی وقفه از انگشتان، توجه به سلامت جسمی( جلوگیری از دیابت و پروکی استخوان و ...) می توان از مبتلا شدن به این عارضه جلوگیری کرد. افرادی از جمله پیانیست ها و تایپیست ها باید بعد از هر ساعت کار، چند دقیقه به انگشتان استراحت داده و انگشتان را با نرمش ریلکس کنند. همچنین در حین کار نباید به کیبورد فشار و ضربه وارد کنند. ( آرام تایپ کنید.)

2. انگشت ماشه ای بیشتر در چه کسانی رخ می دهد؟

   این عارضه در افراد مختلف و در سنین مختلف ایجاد می شود، اما طبق آمار جهانی، در سنین 45 تا 55 سال و در بین بانوان شایع تر است. به طور کلی زنان بیشتر از مردان به این عارضه مبتلا می شوند. همچین افرادی که روزانه توسط انگشتان دست کارهای تکراری انجام می دهند، از جمله پیانیست ها، تایپیست ها و... بیشتر از دیگر افراد به این عارضه مبتلا می شوند. در بعضی از موارد این عارضه در چندین انگشت اتفاق می افتد.