شکستگی استرسی استخوان پاشنه چیست؟

چکیده مطلب

استخوان پاشنه بزرگترین استخوان کف پا می باشد که نقش بسیار مهمی در ثبات و پایداری پا دارد. در صورتی که این استخوان دچار شکستگی شود، راه رفتن و عملکرد پا تحت تاثیر قرار می گیرد. به نظر شما علت بروز این شکستگی چیست؟ چگونه می توان آن را تشخیص داد؟ راه های درمان آن کدامند؟ آیا فیزیوتراپی می تواند نقشی در بهبود این آسیب دیدگی داشته باشد؟
در این مقاله با ما همراه باشید تا پاسخ تمام این سوالات و سایر اطلاعات لازم را بدست آورید. همچنین در انتهای این مطلب، تمریناتی برای تقویت ناحیه آسیب دیده آورده ایم.

شکستگی استرسی استخوان پاشنه چیست؟

شکستگی استرسی پاشنه، شکستگی و یا ترک خوردگی بسیار کوچکی است که در این ناحیه از پا، اتفاق می افتد. این شکستگی بیشتر بر اثر وارد شدن فشار مکرر بر این ناحیه رخ می دهد و بیشتر در ورزشکارانی مانند دونده ها مشاهده می شود. همچنین تغییر میزان و شدت فعالیت های ورزشی نیز می تواند بر بروز آن تاثیر داشته باشد، به همین دلیل توصیه می شود شدت فعالیت هایتان را به تدریج، افزایش دهید.

علائم شکستگی استرسی استخوان پاشنه چیست؟

در صورت بروز این اختلال، علائم زیر بروز می کنند.

1. درد

   اولین نشانه وجود شکستگی در استخوان پاشنه پا، درد می باشد که با راه رفتن و یا دویدن، بیشتر می شود.

2. تورم پاشنه پا

   این عارضه ممکن است با علائمی مانند التهاب و تورم همراه باشد.

3. حساسیت

   در صورت وجود شکستگی در پاشنه پا، احتمال اینکه این ناحیه به لمس حساس شود، وجود دارد.

4. مشکل در راه رفتن

   به دلیل درد ناشی از شکستگی، فرد نمی تواند به درستی به راه رفتن خود ادامه دهد.

شکستگی استرسی استخوان پاشنه پا چگونه تشخیص داده می شود؟

در صورتی که پاشنه پای شما دچار آسیب دیدگی شد و یا بر اثر برخی فعالیت ها دچار درد پاشنه پا شدید، باید جهت یافتن علت و درمان آن، به متخصص ارتوپدی مراجعه نمایید. این نوع شکستگی طی مراحل زیر تشخیص داده می شود:

1. معاینه فیزیکی

   مرحله اول در تشخیص این نوع شکستگی انجام معاینه فیزیکی می باشد که در آن به بررسی جزئیات آسیب دیدگی و همچنین وجود درد و تورم در ناحیه پاشنه پا، پرداخته می شود.

2. تصویر برداری

   در صورتی که مشکوک به شکستگی استرسی پاشنه پا باشید، انجام تصویر برداری هایی جهت اطمینان از وجود آن، تجویز می شود. این تصویر برداری ها عبارتند از:

   • اشعه ایکس (X-ray)

     به طور معمول این نوع تصویر برداری، تصاویر واضحی از استخوان ها نشان می دهد، اما در صورتی که شکستگی ها بسیار کوچک و یا به صورت ترک خوردگی باشند، ممکن است در تصاویر اشعه ایکس مشخص نشوند. در صورتی که این تصاویر در طول بهبود استخوان گرفته شوند، قسمتی از استخوان که در حال ترمیم خود می باشد، به صورت پینه و یا توده کوچکی در تصویر نمایان می شود.

   • ام آر آی (MRI)

     اغلب شکستگی های استرسی در تصاویر اشعه ایکس، قابل مشاهده نیستند، به همین دلیل پزشک معالج انجام تصویر برداری هایی مانند ام آر آی که جزئیات بیشتر و دقیق تری را نشان می دهند، تجویز می نماید.

   • اسکن استخوان (Bone scan)

     اسکن استخوان نیز یکی دیگر از روش های تشخیص شکستگی های کوچک و یا استرسی در استخوان، می باشد. در این روش با تزریق ماده رادیواکتیو به خون، به تشخیص وجود این شکستگی ها می پردازند. ماده رادیواکتیو در جریان خون حرکت کرده و به بافت آسیب دیده می رود. قسمت هایی از استخوان که دچار شکستگی شده اند، به دلیل تجمع این ماده در آن ناحیه، در تصاویر به دست آمده تیره تر مشاهده می شوند.

اقدامات اولیه شکستگی استرسی استخوان پاشنه پا

هنگامی که پاشنه پا دچار آسیب دیدگی می شود، تا زمانی که هنوز به متخصص ارتوپدی مراجعه نکرده اید، جهت پیشگیری از تشدید آسیب، اقدامات زیر را انجام دهید.

1. استراحت

   اولین اقدام در صورت بروز درد و مشکوک بودن به شکستگی استرسی پاشنه پا، استراحت کردن و عدم انجام فعالیت های ورزشی و یا سایر فعالیت هایی می باشد که باعث تشدید درد می شوند.

2. کمپرس سرد

   قرار دادن کمپرس سرد بر روی پاشنه آسیب دیده، به کاهش درد، التهاب و تورم، کمک می کند.

3. بالا نگه داشتن پا

   سعی کنید پای خود را بالاتر از سطح بدن قرار دهید. برای انجام این کار می توانید یک باشت زیر پای خود بگذارید تا آن را بالاتر از سطح قلب، نگه دارید. بالا نگه داشتن پا به کاهش تورم آن کمک می کند.

4. فشرده کردن

   مچ و پاشنه پا را با استفاده از باند های طبی، بپیچانید. دقت کنید که آن را خیلی محکم نبندید تا مانع از جریان خون نشوید.

5. دارو

   در صورت بروز درد و التهاب، استفاده از دارو های ضد درد مانند استامینوفن و همچنین دارو های غیر استروئیدی ضد التهاب مانند ایبوپروفن، می تواند کمک کننده باشد.

درمان شکستگی استرسی استخوان پاشنه پا

روش های درمان این عارضه عبارتند از:

1. گچ گرفتن

   با توجه به شدت شکستگی استرسی پاشنه پا، ممکن است درمان آن نیاز به گچ گرفتن داشته باشد. پزشک معالج گچ گرفتن پا را برای نگه داشتن استخوان ها در یک وضعیت ثابت تا زمانی که ترمیم شوند، انجام می دهد.

2. استفاده از کفش مخصوص

   پوشیدن کفش محافظ، به کاهش فشار به پاشنه پا، کمک می کند که معمولا بعد از به کار بردن دیگر روش های درمانی، پزشک استفاده از آن ها را توصیه می کند.

3. جراحی

   درمان این نوع شکستگی به ندرت به جراحی نیاز پیدا می کند، با این حال برخی شکستگی های استرسی ممکن است به تثبیت داخلی نیاز داشته باشند که در آن با استفاده از پیچ، پین و صفحاتی برای نگه داشتن استخوان پاشه و مچ پا، استفاده می شود. این جراحی به ویژه در ورزشکارانی که قصد بازگشت سریع به فعالیت ورزشی خود را دارند، انجام می شود.

فیزیوتراپی شکستگی استرسی استخوان پاشنه پا

فیزیوتراپی یکی از مراحل مهم کمک به بهبود آسیب دیدگی و شکستگی های استخوان پاشنه پا می باشد. امروزه روش های درمانی فیزیوتراپی بسیار متنوع شده اند و می توانند کمک شایانی به افزیش سرعت ترمیم استخوان و همچنین توانبخشی و بالا بردن انعطاف پذیری عضلات و مفاصلی که تحت تاثیر این شکستگی قرار گرفته اند، نماید. در ادامه با برخی از این روش ها و کارآیی آن ها آشنا می شویم:

1. آموزش راه رفتن

   آموزش راه رفتن به بیمارانی که دچار شکستگی استرسی پاشنه پا شده اند، باعث کاهش فشار به آن ناحیه می شود و سرعت بهبودی را افزایش می دهند. برای درمان این عارضه، ممکن است استفاده از ابزار های کمکی مانند عصای زیر بغل توصیه شود که فیزیوتراپیست نحوه صحیح استفاده از آن را به بیمار، آموزش می دهد.

2. شاک ویوتراپی

   شاک ویوتراپی یکی از روش های درمانی در فیزیوتراپی می باشد که در آن با استفاده از امواج مکانیکی به بهبود بافت آسیب دیده، کمک می کنند. این امواج به عمق بافت نفوذ می کنند و در اثر ارتعاشات آن ها، گرمای عمقی در آن ناحیه بوجود می آید. این گرما موجب افزایش میزان گردش خون و در نتیجه اکسیژن رسانی بیشتر به بافت می گردد که در تسریع روند بهبودی، تاثیر بسیار مطلوبی دارد. از دیگر مزایای شاک ویوتراپی می توان به افزایش ساخت پروتئین کلاژن که نقش مهمی در استخوان سازی دارد، اشاره نمود، استخوان برای ترمیم خود به این پروتئین نیاز دارد.

3. مگنت تراپی

   در صورتی که استخوان های شکسته و یا ترک خورده پاشنه پا، جوش نخورند و یا دیر جوش بخورند، باعث بروز اختلالاتی در دامنه حرکتی مفصل مچ پا می شوند. استفاده از روش مگنت تراپی می تواند در تسریع فرایند جوش خوردن استخوان، درمان این شکستگی و همچنین تسکین درد، موثر باشد. اعمال امواج مغناطیسی به ناحیه آسیب دیده، باعث بهبود گردش خون و در نتیجه رسیدن میزان بیشتری مواد مغذی به استخوان می شود که از این طریق استخوان می تواند سریع تر خود را ترمیم نماید.

4. اولتراسوند تراپی

   اولتراسوند تراپی یک روش غیر تهاجمی در فیزیوتراپی می باشد که در آن با اعمال پالس های مکانیکی با شدت کم به بافت آسیب دیده، موجب بهبود گردش خون در آن ناحیه و همچنین افزایش سلول سازی و تسریع ترمیم استخوان، می شوند. انرژی اولتراسوند با افزایش ادغام یون های کلسیم در غضروف و سلول های استخوانی در روند بهبودی نقش دارد و ترمیم استخوان را افزایش می دهد.

5. تحریک الکتریکی (TENS)

   در این روش با چسباندن برچسب های الکترود بر پوست ناحیه تحت درمان، تکانه های الکتریکی با شدت مناسب به عمق بافت فرستاده می شوند. این تحریکات الکتریکی می توانند بر تکثیر و تقسیم سلول های استخوانی تاثیر بگذارند و باعث تسریع بهبودی شکستگی شوند. علاوه بر این، این امواج الکتریکی از رسیدن پیام درد به مغز جلوگیری می کنند که بر اثر آن درد بیمار تسکین می یابد.

6. لیزر تراپی

   لیزر تراپی با توان کم یا همان لیزر سرد، یکی از روش های فیزیوتراپی موثر در تسکین درد می باشد. این روش از طریق مکانیسم های متعددی به افزایش بهبودی شکستگی استخوان و بالا رفتن میزان سلول سازی استخوان، کمک می نماید.

7. ماساژ درمانی

   ماساژ درمانی به عنوان بخشی از برنامه درمانی و توانبخشی می تواند به شل شدن عضلات و بهبود دامنه حرکتی مفصل نزدیک محل آسیب دیده، کمک نماید. فیزیوتراپیست برای انجام این روش درمانی، آموزش تخصصی دیده است و با اعمال فشار مناسب به محل تحت درمان و بافت های اطراف آن به بهبود گردش خون و کاهش درد و تورم، کمک نماید. از مزایای این روش درمانی می توان به افزایش دامنه حرکتی مفصل ناشی از عدم تحرک عضو آسیب دیده در طول دوره درمان و همچنین بالا رفتن انعطاف پذیری و قدرت آن، اشاره نمود.

8. تمرین درمانی

   یکی از اهداف مهمی که در دوره توانبخشی به آن توجه ویژه ای می شود، کمک به بازگرداندن قدرت عضلانی و دامنه حرکتی مفاصلی می باشد که بر اثر آسیب دیدگی استخوان های نزدیک آن ها، حرکتشان محدود و یا کلا بی حرکت شده بودند. فیزیوتراپیست با توجه به شرایط بیمار و میزان آسیب دیدگی او، تمرینات فعال (حرکاتی که توسط خود بیمار انجام می شوند.) و یا تمرینات غیر فعال ( حرکاتی که توسط فیزیوتراپیست بر روی عضو آسیب دیده، صورت می گیرد.) را به بیمار آموزش می دهد.

ورزش هایی برای تقویت پاشنه پا

انجام این تمرینات به افرادی که شکستگی استرسی استخوان پاشنه پا، مبتلا هستند، پیشنهاد می شود. اما پیش از انجام آن ها حتما با فیزیوتراپیست خود مشورت نمایید. این تمرینات را در صورتی که باعث افزایش علائمی مانند درد نمی شوند را 3 بار در روز انجام دهید.

1. تمرین اول

   • بر روی زمین بنشینید و پای خود را بکشید.
   • پا و مچ پای خود را به سمت بالا (به سمت خودتان) و سپس به سمت پایین، حرکت دهید.
   • تکرار این تمرین برای 10 تا 20 بار

2. تمرین دوم

   • بر روی زمین بنشینید و پای خود را بکشید.
   • پا و مچ پای خود را به سمت چپ و راست حرکت دهید، تا جایی که احساس راحتی دارید درد ایجاد نمی شود.
   • تکرار این تمرین برای 10 تا 20 بار

عوامل موثر در شکستگی استرسی استخوان پاشنه

موارد زیر بر افزایش احتمال شکستگی استرسی پاشنه پا تاثیر دارند:

1. پوشیدن کفش ورزشی نامناسب هنگام انجام فعالیت های ورزشی
2. وجود ضعف در عضلات
3. پایین بودن میزان انعطاف پذیری مچ و کف پا
4. قرار گرفتن پاشنه پا در شرایط نامناسبی روی زمین
5. انجام دادن فعالیت های ورزشی سخت و بدون آمادگی و یا تغییر دادن آن به طور ناگهانی

پیشگیری از شکستگی استرسی پاشنه پا

با انجام اقدامات زیر می توانید از بروز این عارضه پیشگیری نمایید:

1. رژیم غذایی مناسب

   داشتن رژیم غذایی مناسب، یکی از عوامل مهم موثر در پیشگیری از ابتلا به بسیاری از بیماری ها و عارضه ها می باشد. داشتن رژیم غذایی غنی از کلسیم و ویتامین D، در تقویت استخوان ها، نقش بسیار موثری دارد.

2. استفاده از تجهیزات ورزشی مناسب

   هنگام انجام فعالیت های ورزشی مانند پیاده روی، از کفش مناسب، استفاده نمایید.

3. انجام تمرینات قدرتی

   انجام تمرینات قدرتی، موجب تقویت عضلات، می شود.

4. دقت در انجام تمرینات ورزشی

   در صورتی که هنگام انجام این فعالیت ها در پاشنه پای خود احساس در و یا ناراحتی کردید، از ادامه فعالیت خودداری کنید. همچنین در صورتی که قصد افزایش شدت و میزان فعالیت های ورزشی را دارید، این کار را به تدریج انجام دهید.