کشیدگی و پارگی عضلات پشت ساق پا | نحوه تشخیص+علائم و درمانها

چکیده مطلب

شاید برای شما هم جالب باشد که بدانید عضلات نیز می توانند دچار کشیدگی و یا پارگی شوند. هر کدام از عضلات بدن حتی عضلات ساق پا نیز ممکن است دچار این آسیب گردند. عضلات ساق پا نقش بسیار مهمی در حرکت پا دارند و در صورتی که آسیب ببینند، فعالیت های افراد مانند راه رفتن نیز می تواند با دشواری مواجه شوند.
آیا می دانید چه عواملی در ایجاد این آسیب نقش دارند؟ چگونه بفهمیم عضلاتمان دچار کشیدگی و یا پارگی شده اند؟ راه های تشخیص و درمان این عارضه کدام اند؟ فیزیوتراپی چه نقشی در درمان آن دارد؟
در این مقاله قصد داریم تا شما را با علل، علائم، راه های تشخیص، درمان و پیشگیری از این عارضه آشنا کنیم. پس با شهریار شریفی فیزیوتراپیست کلینیک رامتن همراه باشید.

کشیدگی و یا پارگی عضلات ساق پا چیست؟

کشش عضلانی، کشش یا پارگی فیبرهای عضلانی است. در ساق پا، کشیدگی عضلانی زمانی اتفاق می‌افتد که عضله فراتر از حد خود کشیده شده و یا دچار انقباض شدید شود و طی این اتفاق فیبر های عضله آسیب ببینند و دچار کشیدگی و یا پارگی شوند. از آنجایی که ساق پا دارای ماهیچه های مختلف است، هرکدام از آن ها بر اثر عوامل مختلفی می توانند دچار کشیدگی و یا پارگی شوند.

درجه بندی آسیب عضلات ساق پا

کشش و آسیب های عضلانی شامل سه درجه می باشد:

1. درجه 1

   در این نوع آسیب دیدگی فیبر های عضلانی در مقیاس میکروسکوپی دچار پارگی هایی می شوند که با درد کمی همراه می باشد، اما قدرت عضلانی طبیعی می باشد و فرد می تواند به فعالیت های خود ادامه دهد. درد ناشی از این آسیب دیدگی ممکن است یک تا دو هفته باقی بماند.

2. درجه 2

   در این حالت تعداد بیشتری از فیبر های عضلانی دچار پارگی شده و بیمار درد و حساسیت عضلانی شدیدتری را همراه با تورم، کاهش قدرت عضلانی و در برخی موارد همراه با کبودی تجربه خواهد کرد.

3. درجه 3

   کشیدگی عضلانی درجه III آسیب جدی است که در آن فیبر های عضلانی ساق پا به طور کامل دچار پارگی شده و یا قسمت ماهیچه ای عضله از تاندون جدا می شود. این اتفاق موجب از دست رفتن عملکرد عضلانی و همچنین بروز درد، تورم، حساسیت و کبودی می شود. در این مورد، در صورت لمس عضله، شکاف و یا فرو رفتگی زیر پوست در ناحیه ای که دچار پارگی شده است، احساس می شود.

علائم کشیدگی و پارگی عضلات پشت ساق پا

نشانه ها و علائم این عارضه شامل موارد زیر هستند:

1. درد

   اولین نشانه کشیدگی و پارگی عضلات ساق پا، احساس درد می باشد که حین آسیب دیدگی پا اتفاق می افتد و ممکن است راه رفتن و یا ایستادن را با مشکل مواجه کند.

2. ایجاد محدودیت حرکتی

   کشیدگی و یا پارگی بافت های عضلانی و درد ایجاد شده ناشی از آن ها باعث ایجاد محدودیت حرکتی می شود.

3. کبودی و تغییر رنگ ساق پا

   پارگی عضلات ساق پا با کبودی آن همراه خواهد بود.

4. تورم

   عضله ای که دچار کشیدگی و یا پارگی شده باشد، کمی سفت و متورم احساس می شود.

5. گرفتگی عضلانی

   گرفتگی و اسپاسم عضلانی از دیگر علائم آسیب دیدگی عضلات ساق پا می باشد.

6. ضعف عضلات

   کشیدگی و یا پارگی عضلات ساق پا، موجب ضعیف شدن آن ها و دشوار شدن انجام فعالیت هایی مانند راه رفتن می شود.

تشخیص کشیدگی و پارگی عضلات پشت ساق پا

تشخیص این عارضه طی اقدامات زیر انجام می شود:

1. معاینه فیزیکی

   پزشک معالج ابتدا سوالاتی در مورد فعالیتی که موجب دردناک شدن ساق پا شده است، شنیدن صدای پا هنگام آسیب دیدگی، و همچنین سایر علائم که می توانند شامل کاهش قدرت عضلانی و یا مشکل در راه رفتن می پرسد. سپس ساق پا مورد معاینه قرار می گیرد و در صورتی که کشیدگی عضله تشخیص داده شود، به احتمال زیاد نیاز به انجام آزمایشات اضافی نخواهد بود. اما اگر به وجود پارگی عضله مشکوک باشد، برای تایید تشخیص انجام برخی تصویربرداری ها توصیه می شود.

2. تصویربرداری

   در صورتی که احتمال کشیدگی شدید و یا پارگی عضله وجود داشته باشد، ممکن است انجام هر یک از تصویربرداری های زیر توصیه شود:

   • اشعه ایکس

     اشعه ایکس آسیب های عضلانی را نشان نمی دهد و از آن برای تشخیص وجود شکستگی در استخوان ها استفاده می شود.

   • ام آر آی

     ام آر آی یا تصویربرداری رزونانس مغناطیسی، تصاویر واضحی از ساختار هایی مانند بافت های نرم بدن را نشان می دهد. با استفاده از تصاویر ارائه شده توسط اسکن ام آر آی می توان به وجود پارگی و یا کشیدگی عضلات و میزان آن پی برد.

   • سونوگرافی داپلر

     این روش نوعی تصویربرداری که در آن از امواج صوتی جهت بررسی حرکت خون در رگ ها و همچنین بررسی وجود لخته خون انجام می شود و اطلاعات لازم را در اختیار پزشک معالج قرار می دهد.

روش های درمان کشیدگی و پارگی عضلات پشت ساق پا

با توجه به شدت آسیب دیدگی عضلات پا، ممکن است هریک از روش های زیر برای درمان این عارضه مورد استفاده قرار بگیرند:

1. درمان های اولیه

   در صورتی که عضله دچار کشیدگی درجه 1 یا 2 شده باشد، با استفاده از درمان های زیر می توان به بهبود آن کمک کرد:

   1. استراحت

      استراحت دادن به پای آسیب دیده و متوقف کردن فعالیت های سنگین و یا فعالیت های ورزشی باعث می شود تا بافت های عضلانی فرصت مناسب برای ترمیم خود داشته باشند.

   2. استفاده از کمپرس یخ

      قرار دادن کمپرس یخ بر روی ساق پای آسیب دیده در کاهش درد، التهاب و تورم نقش بسیار موثری دارد.

   3. فشرده سازی

      بستن ساق پا با استفاده از باند های کشی به کاهش تورم آن کمک می کند. در انجام این عمل به این نکته توجه داشته باشید که نباید ساق پا را آنقدر محکم ببندید که در گردش خون آن ناحیه اختلال ایجاد شود.

   4. بالا نگه داشتن ساق پا

      با قرار دادن بالشت زیر پا به بالا نگه داشتن آن کمک کنید، این کار موجب کاهش التهاب، تورم و درد می شود.

   5. دارو درمانی

      مصرف دارو های ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAID) مانند ایبوپروفن (ادویل، موترین و سایر نام‌های تجاری) یا ناپروکسن (Aleve، Naprosyn)، به تسکین درد و کاهش التهاب کمک می کند.

2. استفاده از گچ یا آتل

   در برخی موارد التیام عضله آسیب دیده ممکن است نیاز به قرار دادن پا در آتل و یا گچ داشته باشد.

3. جراحی

   در صورتی که ماهیچه ساق پا دچار آسیب دیدگی درجه 3 یا همان پارگی عضله شده باشد، ممکن است انجام عمل جراحی برای ترمیم آن توصیه شود.

4. فیزیوتراپی

   فیزیوتراپی در ترمیم، بهبود و توانبخشی عضلات آسیب دیده نقش بسیار مهم و موثری دارد. به طور معمول بیمار جهت بازگرداندن عملکرد طبیعی عضلات پا، به مرکز فیزیوتراپی ارجاع داده می شود تا با استفاده از روش های موجود، درمان خود را آغاز و یا تکمیل کند. فیزیوتراپی رامتن با به کارگیری مجهزترین و پیشرفته ترین دستگاه های فیزیوتراپی و با بهره گیری از کادر درمانی مجرب و متخصص به بیماران در بازیابی سلامتی و توانایی خود، کمک می کند. در ادامه به معرفی برخی از روش های درمانی که در بهبود کشیدگی و پارگی عضلات موثر هستند، می پردازیم:

   1. اولتراسوند تراپی

      اولتراسوند تراپی از روش های پر کاربرد در فیزیوتراپی می باشد که از آن برای ایجاد گرمای عمقی در بافت هایی مانند عضلات استفاده می شود. گرمای ایجاد شده باعث افزایش میزان گردش خون در بافت های تحت درمان شده که در نتیجه آن التهاب، اسپاسم و درد های عضلانی کاهش می یابد و سرعت بهبودی پارگی و کشیدگی عضلات بالا می رود.

   2. تحریک الکتریکی

      تحریک الکتریکی عضلات با اعمال تکانه های الکتریکی به عضلات آسیب دیده انجام می شود. انجام این کار با اتصال الکترود هایی به پوست که وظیفه انتقال تکانه هایی الکتریکی از دستگاه به بافت آسیب دیده را دارند، صورت می گیرد. این روش باعث آزاد کردن اندورفین ها که نوعی مسکن طبیعی درد هستند، باعث تسکین درد می گردد. از دیگر مزایایی که این روش در درمان این عارضه دارد، می توان به افزایش سرعت بهبود بافت و همچنین افزایش قدرت عضلات اشاره کرد.

   3. ورزش درمانی

      ورزش درمانی یا تمرین درمانی، شامل برنامه تمرینی می باشد که فیزیوتراپیست آن را با توجه به شرایط بیمار تنظیم می کند. تمرین درمانی از موثرترین روش ها در درمان و کمک به بهبود مشکلات عضلات، تقویت و افزایش کشش آن ها می باشد.

   4. سوزن خشک

      سوزن خشک یا درای نیدلینگ در فیزیوتراپی با قرار دادن سوزن های بسیار نازک در موضع آسیب دیده، انجام می شود و هدف از انجام آن تسکین درد و کمک به بهبود آسیب های اسکلتی و عضلانی می باشد. این سوزن ها موجب افزایش گردش خون و بالا رفتن میزان اکسیژن رسانی به بافت تحت درمان می شوند و در کاهش التهاب و گرفتگی عضلانی نقش موثری دارند.

   5. ماساژ درمانی

      ماساژ درمانی در فیزیوتراپی توسط فیزیوتراپیست آموزش دیده انجام می شود و شامل ورز دادن بافت های نرم بدن از جمله عضلات، می باشد. از فواید ماساژ درمانی می توان به افزایش گردش خون، از بین بردن تنش عضلانی و همچنین کمک به تقویت و افزایش انعطاف پذیری عضلات اشاره کرد.

   6. مگنت تراپی

      مگنت تراپی روشی غیر تهاجمی است که در درمان مشکلات اسکلتی عضلانی به کار برده می شود. در این روش میدان های مغناطیسی مصنوعی که شدت و فرکانس های آن توسط فیزیوتراپیست تنظیم می گردد، بر بافت آسیب دیده بدن متمرکز شده و به بهبود آن کمک می کند. این روش در بازسازی بافت ها، کاهش درد، التهاب و گرفتگی عضلانی نقش موثری دارد.

   7. لیزر تراپی

      لیزر تراپی از روش های نوین در فیزیوتراپی می باشد که در آن از نور با طول موج های مشخصی استفاده می شود و در درمان بیماری های اسکلتی و عضلانی کاربرد دارد. این روش با تحریک اعصاب محیطی و بهبود گردش خون در درمان مشکلات عضلانی نقش بسیار موثری دارد و باعث کاهش التهاب، تسکین درد و تسریع روند بهبودی می شود.

   8. الکترو تراپی

      الکتروتراپی یکی از روش های فیزیوتراپی است که در آن با اعمال امواچ الکتریکی به بافت های آسیب دیده به بهبود جریان خون موضعی، تسریع روند ترمیم بافت، کاهش اسپاسم عضلانی و حفظ و افزایش قدرت عضلات کمک می کنند.

علل کشیدگی و پارگی عضلات پشت ساق پا

موارد زیر می توانند در کشیدگی و یا پارگی عضلات ساق پا نقش داشته باشند:

1. ضربه به ساق پا

   وارد شدن ضربه شدید به ساق پا و یا مجروح شدن آن از عواملی می باشند که می تواند موجب کشیدگی و یا پارگی عضلات ساق شوند.

2. کشش ناگهانی ساق پا

   کشش ناگهانی ساق پا بر اثر لیز خوردن، پرش، بلند کردن اجسام سنگین در حالی که بدن در شرایط نامناسب قرار گرفته باشد، از مواردی هستند که در ایجاد کشیدگی و پارگی عضلات پا نقش دارند. این اتفاق می تواند هنگام انجام پرش رو به جلو در ورزش هایی مانند بسکتبال، تنیس و یا دویدن در زمین ناهموار و سراشیبی، رخ دهد.

3. گرم نکردن مناسب بدن پیش از ورزش

   گرم نکردن بدن به مقدار کافی پیش از شروع فعالیت های ورزشی، باعث می شود تا عضلات نتوانند کشش و فشار زیاد را تحمل کنند و بر اثر وارد شدن نیروی زیاد به آن ها کشیده شده و در موارد حادتر دچار پارگی شوند. کشیدگی های حاد عضلانی در هوای سرد به این دلیل که عضلات در سرما سفت تر می شوند، شایع تر است. به همین دلیل توصیه می شود که در این شرایط زمان بیشتری را برای گرم کردن بدن صرف کنید تا از آسیب ها جلوگیری شود.

4. انعطاف پذیری کم عضلات

   انعطاف پذیری پایین عضلات موجب می شود تا نتوانند فشاری که بر آن ها وارد می شود را تحمل کنند. اغلب تصور می شود که عضلات تنها در صورت انجام فعالیت های فیزیکی و یا تمرینات شدید دچار کشیدگی و یا پارگی می شوند، اما این تصور نادرست است و در صورت ضعیف بودن و یا نداشتن انعطاف کافی، حتی حین راه رفتن نیز ممکن است دچار این عارضه شوند.

5. فشار بیش از حد و خستگی

   وارد شدن فشار بیش از حد و یا انجام فعالیت های فیزیکی در حالتی که بدن و عضلات خسته هستند و یا به مقدار کافی استراحت نداشته اند نیز می تواند موجب آسیب دیدگی آن ها شود.

6. اکسیژن رسانی ضعیف

   اکسیژن رسانی نامناسب به ماهیچه ها بر اثر گردش خون ضعیف که می تواند ناشی از بیماری هایی مانند فشار خون بالا، تنگ بودن عروق خونی در پاها، دیابت و یا چاقی باشد، در کشیدگی و یا پارگی عضلات نقش دراد.

7. انجام حرکات تکراری

   کشیدگی مزمن عضلانی می تواند بر اثر انجام حرکات تکراری در فعالیت هایی ورزشی مانند تنیس، گلف و بیس بال رخ دهد.

مدت زمان بهبود آسیب های عضلات

اکثر آسیب دیدگی های درجه 1 و 2 در عرض چند روز بهبود می یابند. در اکثر موارد علائم در 8 تا 10 هفته به طور کامل از بین می روند، اما در آسیب دیدگی درجه 3 ممکن است علائم تا زمانی که عضله با عمل جراحی ترمیم شود، باقی بمانند.

پیشگیری از آسیب عضلات ساق پا

برای کمک به جلوگیری از کشیدگی عضلات در پاهای خود، می توانید اقدامات زیر را انجام دهید:

1. پیش از انجام فعالیت های ورزشی، بدن خود را با انجام تمرینات کششی گرم کنید.
2. انجام تمرینات ورزشی با هدف افزایش کشش و تقویت عضلات پا، می توانند نقش بسیار موثری در پیشگیری از این عارضه داشته باشند.
3. شدت تمرینات ورزشی خود را به تدریج افزایش داده و از اقدام به تغییر ناگهانی آن پرهیز کنید.

سوالات متداول

1. آیا با وجود پارگی و یا کشیدگی عضلانی می توان راه رفت؟

   توصیه می شود در کشیدگی های خفیف تا متوسط، به مدت 2 روز به عضلات پا استراحت دهید. در مواردی که عضلات پا دچار پارگی و یا کشیدگی شدید شده باشند، باید 10 تا 14 روز به پا استراحت دهید و برای راه رفتن از عصا کمک بگیرید.