علائم آرتروز زانو در جوانی | علل، روشهای تشخیص و درمان

یکی از عارضه های شایعی که موجب درگیر شدن و ایجاد ناراحتی و اختلال در زانو می شود، آرتروز و یا تحلیل رفتگی غضروف های بین مفصلی زانو و فرسایش آن ها، می باشد. این عارضه موجب کم شدن فاصله بین استخوان های زانو و در نهایت ساییدگی استخوان های زانو به یکدیگر می شود.

علائم آرتروز زانو در جوانی

آرتروز یا ساییدگی مفصل زانو نیز همانند سایر بیماری ها همراه با علائم و نشانه هایی می باشد. در سنین جوانی نیز بروز آرتروز در مفصل زانو با علائمی همراه می باشد. این علائم عبارتند از:

1. درد

   اولین و مهم ترین نشانه و علامت آرتروز زانو در سنین جوانی، دردهای خفیف و شدید در ناحیه زیرین کشکک زانو و یا داخل کشکک می باشد. این درد با فعالیت های روزمره تشدید شده و با استراحت تسکین می یابد، اما هرگز از بین نمی رود. دردهای آرتروز زانو به تدریج و با افزایش میزان ساییدگی و تحلیل رفتگی مفصل زانو حتی ممکن است در زمان استراحت نیز احساس شوند و در خوابیدن فرد اختلال ایجاد کنند.

2. خشكي و سفتي مفاصل زانو

   خشکی مفصل زانو، اسپاسم عضلانی و گرفتگی در زانو و عدم خم و راست کردن آن به راحتی از دیگر علائم آرتروز زانو می باشد. البته از آنجایی که بسیاری از بیماری ها و آسیب های زانو با این علامت همراه می باشند، احتمال بروز آسیبی به غیر از آرتروز نیز وجود خواهد داشت. (فرد مبتلا به آرتروز این حالت را در هنگام صبح و بعد از بیدار شدن و بلند شدن از تخت خواب احساس خواهد کرد.)

3. کاهش دامنه حركتی زانو همراه با صدا دادن زانو

   از دیگر علائمی که معمولا با آرتروز زانو همراه می باشد، به کاهش دامنه حرکتی و عدم توانایی آسان در خم و راست کردن زانو می توان اشاره کرد. (در این حال حتی ممکن است زانو صدایی مانند تق تق یا قژ قژ داشته باشد.)

4. اختلال در راه رفتن و تغییر حالت راه رفتن

   افرادی که در جوانی به آرتروز زانو مبتلا می شوند، دچار اختلالات حرکتی و راه رفتن شده و ممکن است به شکل اردک راه بروند. البته این زمانی اتفاق می افتد که عارضه آرتروز پیشرفت کرده باشد.

5. زانوی پرانتزی

   افراد جوانی که به آرتروز زانو مبتلا می شوند، دچار زانوی پرانتزی شده و فاصله زانوی آن ها از یکدیگر افزایش می یابد. در نتیجه دچار تغییر شکل در زانو و پاها می شوند.

6. احساس تورم و گرما در زانو

   این افراد معمولا در ناحیه زانوی خود حس داغی و حرارت داشته و گاهی ممکن است، علاوه بر تورم زانوی آن ها می قرمز و ملتهب شود.

7. التهاب زانو

   از دیگر علائم مشابه با عوارض دیگر زانو، می توان به التهاب زانو اشاره کرد. البته این التهاب در افراد جوان مبتلا به آرتروز، با درد، قرمزی و گرفتگی زانو همراه می باشد.

تشخیص آرتروز زانو در جوانی

در سنین جوانی نیز با بروز علائم ذکر شده از جمله درد و تورم زانو، التهاب و داغی آن و... فرد به پزشک ارتوپدی مراجعه کرده و پزشک نیز با انجام آزمایشات متنوع، علت ایجاد عارضه، نوع آن، شدت و.. را به دقت بررسی کرده و جهت درمان مناسب اقدام می کند. آزمایشات و روش های تشخیصی آرتروز زانو شامل موارد زیر می شوند:

1. بررسی سوابق آسیب و بیماری ها: ابتدا پزشک پرونده پزشکی و سوابق بیمار و فرد را بررسی می کند.
2. بررسی های فیزیکی با انجام حرکت مختلف: پزشک بعد از بررسی سوابق پزشکی فرد، با لمس کردن و مشاهده میزان تورم و درد زانو و نواحی مرتبط با آن و همچنین تکان دادن و حرکت دادن پا و زانو در جهات مختلف، میزان آسیب و ناراحتی ایجاد شده در زانو را می سنجد.
3. عکس برداری با اشعه ایکس: پزشک به منظور مشاهده داخلی ناحیه آسیب دیده و مفصل مبتلا به آرتروز و همچنین مشاهده و بررسی زوائد استخوانی و مشکلات ایجاد شده در آن مانند عفونت ها، تومورها و... با استفاده از اشعه ایکس، از مفصل زانو عکس می گیرد.
4. سی تی اسکن: سی تی اسکن روش تشخیص دقیق تری بوده و می تواند تا حدودی جزئیات محل آسیب دیده زانو را نیز نشان دهد.
5. ام آر آی: ام آر آی از روش های دقیق تری بوده و پزشک با استفاده از آن، ناحیه آسیب دیده زانو را به طور دقیق تری بررسی کرده و میزان آسیب وارد شده به عصب های تحت فشار و رباط های زانو را سنجیده و علت آسیب دیدگی را نیز مورد بررسی قرار می دهد.

علل ایجاد آرتروز زانو در جوانی

همانطور که گفته شد نوع دوم آرتروز در جوانان زیر ۴۰ سال اتفاق افتاده و موجب ناراحتی و درد زانو و همچنین اختلال در فعالیت های فرد می شود. این نوع آرتروز به دلایل مختلفی می تواند اتفاق بیفتد. این دلایل و عوامل تاثیرگذار عبارتند از:

1. انجام حرکات تکراری یا بی تحرکی

   افرادی که ورزش نمی کنند و یا افرادی که تحرک آن ها کم می باشد، مانند افرادی که بسیار ورزش کرده و با پای خود و زانوی خود حرکات تکراری انجام می دهند و به طور مداوم به زانو و پای خود فشار وارد می کنند، ممکن است در سنین جوانی دچار آرتروز و فرسودگی مفصل زانو شوند.

2. بیماری ها

   برخی از بیماری ها از جمله عوارض متابولیکی، التهابی و عفونت ها می توانند موجب فرسایش و تحلیل رفتگی مفصل زانو شوند و در دوران جوانی، موجب ابتلای فرد به عارضه آرتروز و تحلیل رفتگی مفصل و غضروف های زانو نیز شوند.

3. اضافه وزن و چاقی

   چاقی و اضافه وزن موجب تحمل وزن بدن و فشار مکرر به زانو شده و ممکن است، موجب ایجاد آرتروز زانو و تحلیل رفتگی مفصل زانو در سنین جوانی شود.

4. دفورمیتی یا بدشکلی پا و زانو

   یکی از دلایل ایجاد آرتروز در جوانی، بدشکلی های زانو از جمله زانوی ضربدری یا زانوی پرانتزی می باشد. این عوارض موجب فشردگی مفصل زانو، عدم تعادل در هنگاه راه رفتن و... شده و در نهایت ممکن است به آرتروز زانو نیز ختم شوند.

5. نوع شغل فرد

   شغل و فعالیت های فرد در سنین جوانی بر روی آسیب های مفصلی در نواحی مختلف بدن تاثیر گذاشته و می تواند موجب ایجاد آرتروز مفصلی در زانو شود. بالا و پایین رفتن مکرر و مداوم از پله، نشستن های طولانی مدت روی صندلی کار و پشت میز و.. همگی می توانند موجب ایجاد آرتروز زانو در سنین جوانی شود.

6. سوابق ژنتیکی و ارثی

   افرادی که در بین اعضای خانواده خود سابقه ابتلا به آرتروز زانو مخصوصا در سن جوانی را دارند، ممکن است دچار آٰرتروز مفصل زانو در سنین جوانی شوند، چرا که زمینه این بیماری را به صورت ژنتیکی دارند.

7. غفلت از درمان آسیب های گذشته زانو

   در صورتی که زانو دچار آسیب شده باشد و جهت درمان آن اقدام نشده باشد، ممکن است در سنین جوانی موجب تشدید عارضه و ایجاد آرتروز نیز شود.

8. تفاوت در طول پاها

   این عارضه می تواند به طور ارثی و یا به دلیل بد جوش خوردن استخوان های شکسته پا ایجاد شود و در نهایت به آرتروز زانو نیز ختم شود. باید گفت این عارضه نیز از عوامل موثر در ابتلا به آرتروز زانو می باشد.

9. موارد دیگر

   علاوه بر موارد ذکر شده باید گفت آرتروز زانو در سنین جوانی می تواند به دلیل یائسگی، ضربه در حین فعالیت های ورزشی، ضربه در سوانح، سستی عضلات و رباط ها، اختلالات مادرزادی و... نیز اتفاق بیفتد.

انواع آرتروز مفصل زانو

انواع آرتروز زانو در هر کدام از مفصل های بدن به دو حالت کلی تقسیم می شود:

1. استئو آرتروز اولیه

   این نوع آرتروز مفصلی که می تواند در مفصل زانو یا هر مفصل دیگری از بدن ایجاد شود، معمولا در سنین سالمندی و بزرگسالی اتفاق افتاده و با افزایش سن، پیشرفت کرده و گسترش می یابد. آرتروز اولیه مفصل زانو با تخریب و فشار غضروف مفصلی و همچنین تحلیل رفتگی آن همراه می باشد و معمولا ۸۰ درصد از افراد مبتلا به این عارضه، در سنین ۵۰ تا ۵۵ سال قرار دارند.

2. استئوآرتروز ثانویه

   این نوع از آرتروز نیز می تواند در هر کدام از مفاصل بدن، از جمله مفصل زانو اتفاق بیفتد و موجب ایجاد ناراحتی در مفصل زانو شود. این نوع آرتروز اغلب در بین جوانان اتفاق افتاده و افراد مبتلا به آن در محدوده سنی زیر ۴۰ سال قرار می گیرند. این آرتروز با صدماتی ناشی از بیماری و شستگی های استخوان های زانو اتفاق می افتد.

سوالات متداول

1. آیا در سن جوانی نیز آرتروز زانو اتفاق می افتد؟

   آرتروز زانو یا همان تحلیلی رفتگی، فرسایش و ساییدگی مفصل زانو از شایع ترین انواع آرتروز بوده و به صورت تدریجی با گذر زمان پیشرفت کرده و موجب اختلال و ناراحتی در زانو و فعالیت های فرد می شود. آرتروز ها معمولا در سنین مختلف از جوانی تا سالمندی بروز می یابند و انواع مختلفی دارند.