تزریق هیالورونیک اسید در درمان آرتروز زانو + مزایا و عوارض

چکیده مطلب

شاید تا به حال در مورد تزریق هیالورونیک اسید در درمان بیماری های مختلف، چیزی شنیده باشید. این تزریق کاربرد های زیادی دارد. تا چه اندازه درباره آن اطلاع دارید؟ چه افرادی می توانند کاندیدای مناسب استفاده از این روش باشند؟ آیا از تاثیر آن در درمان بیماری هایی که مفاصل را درگیر می کنند، اطلاع دارید؟ آیا مزایای آن را می شناسید؟
در این مقاله قصد داریم تا اطلاعات کاملی را درباره تزریق هیالورونیک اسید و مزایای آن در اختیارتان قرار دهیم. با غزاله مکرم، فیزیوتراپیست کلینیک فیزیوتراپی رامتن همراه باشید.

نقش هیالورونیک اسید در بدن چیست؟

مایع بین مفصلی یا مایع سینوویال که توسط غشای سینوویال مفصل تولید می شود، وظیفه لغزنده کردن غضروف ها و همچنین تغذیه آن ها را بر عهده دارد. لغزندگی و چسبندگی این ماده به دلیل وجود ماده هیالورونیک اسید درون آن است. گاهی بر اثر فعالیت زیاد و ابتلا به برخی بیماری ها، مایع مفصلی کاهش می یابد و با این اتفاق میزان ضربه گیری مایع مفصلی کم شده و فشار بیشتری به غضروف ها و مفصل وارد می شود که در نتیجه آن غضروف آسیب می بیند و مفصل دردناک می شود.

تزریق هیالورونیک اسید در زانو

تزریق هیالورونیک اسید، نوعی روش درمانی است که در درمان بیماری های متعددی کاربرد دارد که از میان آن ها می توان به آرتروز زانو اشاره کرد. هیالورونیک اسید به طور طبیعی در مایع مفصلی زانو موجود می باشد و زمانی که بیمار به آرتروز مبتلا می شود، میزان این ماده در زانو کاهش می یابد.
آرتروز زانو باعث تخریب غضروف مفصل زانو می شود که بر اثر آن زانو دردناک شده و عملکرد آن با مشکل مواجه می شود. غضروف بافتی می باشد که به دلیل نداشتن عروق خونی، در صورت آسیب دیدگی نمی تواند به طور خود به خود بهبود یابد. علاوه بر این به دلیل نداشتن عصب، در صورت آسیب دیدگی، بیمار دردی را احساس نمی کند. بنابراین هنگام ابتلا به بیماری هایی مانند آرتروز، بیمار متوجه ابتلا به آن ها نمی شود، مگر در مواردی که بیماری تشدید یابد و آسیب غضروف به حدی رسیده باشد که در آن حرکت استخوان ها در کنار هم به روانی قبل نخواهد بود و با ساییده شدن آن ها بر روی یکدیگر، مفصل زانو ملتهب شده و دردناک می گردد. بنابراین برای کمک به افزایش لغزندگی مفصل زانو و همچنین تسکین درد، کاهش التهاب و بهبود دامنه حرکتی این مفصل، تزریق هیالورونیک اسید می تواند نقش بسزایی داشته باشد.

کاندیدای مناسب تزریق هیالورونیک اسید

تزریق هیالورنیک اسید به مفصل زانو برای افراد زیر مناسب می باشد:

1. افرادی که غضروف مفصل آن ها دچار آسیب دیدگی و یا تخریب شده است.
2. افرادی که بر اثر آرتروز زانو درد زیادی را تجربه کرده اند و سایر روش ها مانند دارو درمانی، تمرین درمانی و فیزیوتراپی در تسکین درد و کاهش التهاب موثر واقع نشده اند.
3. افرادی که به آتروز پیشرفته زانو مبتلا می باشند و قصد به تعویق انداختن جراحی تعویض کامل مفصل را دارند.

مزایای تزریق هیالورونیک اسید

از مزایای این تزریق می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. افزایش لغزندگی مفصل

   هیالورونیک اسید به طور طبیعی در مایع مفصلی سینوویال وجود دارد و با انجام این تزریق، مقدار هیالورونیک اسید درون مایع مفصلی افزایش پیدا می کند که بر اثر آن لغزندگی مفصل افزایش یافته و حرکات استخوان ها در کنار هم به راحتی انجام می شود.

2. تولید مقادیر بیشتر مایع مفصلی

   انجام این تزریق موجب تحریک غشاء سینوویال به تولید مقادیر بیشتری مایع مفصلی می گردد.

3. کاهش التهاب و درد مفصلی

   این ماده موجب افزایش غلظت مایع مفصلی می شود که در نتیجه آن سطح خارجی غضروف ها پوشانده می شود که از بروز التهاب بیشتر پیشگیری می کند. علاوه بر این با مسدود کردن پایانه های عصبی گیرنده درد، موجب کاهش درد می گردد.

4. بهبود دامنه حرکتی مفصل زانو

   این تزریق با کاهش میزان اصطکاک و افزایش لغزندگی مفصل، موجب بهبود دامنه حرکتی زانو می شود.

5. کنترل بیماری

   تزریق این ژل موجب کاهش سرعت پیشرفت بیماری و پیشگیری از پیشرفت علائم آن می گردد.

کاربرد تزریق هیالورونیک اسید

اسید هیالورونیک کاربرد های درمانی و زیبایی متعددی دارد که در ادامه به معرفی و توضیح آن ها می پردازیم:

1. درمان انواع آرتروز

   این تزریق در درمان آرتروز و انواع آن که می تواند شامل روماتیسم مفصلی نیز باشد، کاربرد دارد.

2. چشم پزشکی

   از تزریق هیالورونیک اسید در عمل جراحی آب مروارید چشم، استفاده می شود.

3. ترميم زخم

   تزریق این ژل در بهبود زخم و اسکار های پوستی نیز کاربرد دارد.

4. زیبایی پوست

   تزریق این ژل به عنوان پرکننده پوستی مزایای زیبایی بسیاری دارد که از میان آن ها می توان به پر کردن خطوط پیشانی، درمان گودی زیر چشم و همچنین برجسته کردن چانه و گونه ‌ها اشاره کرد.

تزریق هیالورونیک اسید برای چه افرادی توصیه نمی شود؟

این تزریق گرچه مزایای زیادی را به همراه دارد، اما استفاده از آن به همه افراد توصیه نمی شود. در صورتی که جزء افرادی هستید که به عارضه های زیر دچار هستند، حتما آن را با پزشک معالجتان در میان بگذارید تا با در نظر گرفتن آن درباره انجام این تزریق تصمیم درستی را بگیرد:

1. افرادی که زخم التیام نیافته داشته باشند.
2. افرادی که به بیماری هایی مانند فشار خون بالا، دیابت و بیماری چشمی آب سیاه دچار هستند.
3. افرادی که استخوان های ضعیفی دارند و یا دچار پوکی استخوان هستند.
4. خانم های باردار

مراحل تزریق هیالورونیک اسید در زانو

این تزریق طی مراحل زیر انجام می شود:

1. ابتدا محل تزریق تمیز می شود.
2. یک بی حسی موضعی به محل تحت درمان تزریق می شود تا بیمار حین انجام تزریق هیالورونیک اسید، درد و ناراحتی زیادی را تجربه نکند.
3. در صورتی که زانو دچار تورم باشد، ممکن است نیاز باشد که آسپیراسیون انجام شود. آسپیراسیون شامل خارج کردن مایع اضافی زانو با استفاده از سوزن می باشد.
4. جهت تشخیص محل صحیح تزریق، از یک ابزار تصویربرداری برای مشاهده محل مناسب قرار گرفتن سوزن، استفاده می شود.
5. سپس ژل هیالورونیک اسید به زانو تزریق می شود.
6. با استفاده از بانداژ کوچکی محل تزریق بسته می شود.
7. پس از انجام این تزریق، بیمار می تواند به خانه بازگردد.

هیالورونیک اسید چگونه به درمان آرتروز کمک می کند؟

بیمارانی که به آرتروز زانو دچار هستند، از میزان غلظت هیالورونیک اسید کمتر از حد طبیعی در مایع مفصلی خود برخوردارند. تزریق هیالورونیک اسید، موجب لغزنده شدن محیط مفصل می گردد که در نتیجه آن درد، التهاب و تورم کاهش می یابد و میزان ساییدگی مفصل بر اثر آرتروز زانو، کاهش پیدا می کند. به طور معمول این تزریق زمانی که سایر روش های درمانی موثر واقع نشوند، پیشنهاد می شود.

مقایسه تزریق هیالورونیک اسید و جراحی زانو

تزریق ژل هیالورونیک اسید، روش درمانی جدیدی می باشد که از آن در درمان بیماری های مختلفی از جمله آرتروز زانو استفاده می شود. این روش درمانی در مقایسه با جراحی، روشی غیر تهاجمی می باشد و به کارگیری آن به بیمارانی که قصد دارند عمل جراحی زانو را به تاخیر بیندازند، توصیه می شود. انجام این تزریق در کنترل درد و التهاب و همچنین کنترل بیماری و پیشگیری از پیشرفت آن نقش موثری دارد. علاوه بر این هزینه انجام آن در مقایسه با عمل جراحی کمتر می باشد.

عوارض تزریق هیالورونیک اسید

پس از انجام معاینات لازم و بررسی سابقه پزشکی بیمار، متخصص ارتوپدی از احتمال بروز عوارض جانبی ناشی از این تزریق در بیمار، اطمینان حاصل می کند و در صورتی که خطری او را تهدید نکند، این تزریق را انجام می دهد. اما در برخی موارد احتمال بسیار کمی وجود دارد که عوارض زیر رخ دهند:

1. تورم، قرمزی و داغی

   گاهی ممکن است پس از تزریق، علائمی مانند تورم، قرمزی و داغی در محل تزریق که می توانند نشان دهنده وجود التهاب باشند، بروز کنند.

2. خونریزی

   انجام این تزریق می تواند عوارضی مانند خونریزی را به همراه داشته باشد که در این صورت بیمار باید هرچه سریع تر با پزشک معالج خود تماس بگیرد.

3. عفونت

   در درمان هایی که با به کارگیری سوزن انجام می شوند، احتمال عفونی شدن محل تحت درمان وجود خواهد داشت.

4. سفتی مفصل زانو

   با افزایش بیش از حد غلظت مایع مفصلی، حرکت استخوان های مفصل کنار هم سخت شده و مفصل زانو سفت می گردد.

5. ترومبوز عمیق وریدی

   ترومبوز وریدی شامل حالتی می باشد که در آن خون در رگ ها لخته می شود و می تواند بر اثر آسیب به دیواره رگ های خونی اتفاق بیفتد.

مراقبت های پس از تزریق هیالورونیک اسید

پس از تزریق هیالورونیک اسید، مراقبت های زیر را انجام دهید:

1. خودداری از انجام برخی فعالیت ها

   پس از انجام این تزریق، به مدت 48 ساعت فعالیت هایی مانند ایستادن طولانی مدت، دویدن و یا بلند کردن اجسام سنگین را انجام ندهید.

2. استفاده از کمپرس یخ

   در صورت مشاهده درد، گرمی و یا تورم، می توانید برای تسکین و یا از بین بردن آن ها، کمپرس یخ بر روی زانوی خود قرار دهید.

3. اجتناب از گرم کردن زانو

   از کمپرس گرم استفاده نکنید. علاوه بر این از جکوزی، وان آب گرم و همچنین حمام آب گرم خودداری کنید.

4. مراقبت از ناحیه تزریق

   از محل تزریق مراقبت نمایید و در صورت مشاهده علائم التهاب و عفونت، با پزشک معالج خود تماس بگیرید.

سوالات متداول

1. چه زمانی تزریق هیالورونیک اسید مورد استفاده قرار می گیرد؟

   به طور معمول تزریق درمانی زمانی مورد استفاده قرار می گیرد که سایر روش های درمانی مانند استراحت، استفاده از کمپرس یخ و یا مصرف دارو های ضدالتهابی و مسکن در تسکین درد و کاهش التهاب، موثر واقع نشوند.

2. تزریق هیالورونیک اسید به زانو چقدر موثر می باشد؟

   اکثر افرادی که از این تزریق استفاده کرده اند، شاهد کاهش درد و التهاب مفصل زانوی آسیب دیده خود شده اند.

3. در چه صورتی مایع مفصلی از زانو خارج می شود؟

   در صورتی که مقدار مایع مفصلی زانو بیش از اندازه باشد و به اصطلاح مفصل آب آورده باشد، پیش از انجام این تزریق ابتدا با استفاده از سوزن، مایع مفصلی اضافی از زانو خارج شده و سپس تزریق هیالورونیک اسید انجام می شود.

4. اثرات تزریق هیالورونیک اسید تا چه مدت زمانی باقی می مانند؟

   به طور معمول اثرات این تزریق که شامل کاهش درد و التهاب می باشند تا 6 ماه پس از انجام آن باقی می مانند.

5. تزریق ژل هیالورونیک اسید در چه فواصل زمانی انجام می شود؟

   میزان نیاز بیمار و فواصل تزریق این ژل با تشخیص متخصص ارتوپدی تعیین می گردد و در صورتی که نیاز باشد که بیمار چند بار تزریق ژل دریافت کند، به طور معمول در فواصل زمانی یک هفته ای انجام خواهد شد.

6. تزریق هیالورونیک اسید و کورتون چه تفاوتی دارد؟

   هر دوی این تزریق ها در تسکین درد و کاهش التهاب نقش دارند، ولی تزریق استروئید با عوارض جانبی و مخربی مانند تضعیف تاندون ها همراه می باشد که این عوارض در تزریق عیالورونیک اسید اتفاق نمی افتند.

7. در صورتی که مفصل زانو متورم باشد، امکان تزریق هیالورونیک اسید وجود خواهد داشت؟

   در صورتی که زانو به علت تجمع مایع درون آن متورم شده باشد، پیش از انجام این تزریق مایع مفصلی با استفاده از یک سوزن کشیده می شود که به آن آسپیراسیون مفصلی گفته می شود.